ကင်းပုစွန်များမှာ အခွံမာရေနေသတ္တဝါ (Crustaceans)အုပ်စုတွင် ပါဝင်ပါသည်။ ကင်းပုစွန်ကို အင်္ဂလိပ်နာမည် - Mantis Shrimp ဟုခေါ်ဆိုကြပြီး သိပ္ပံအမည်မှာ Harpiosquilla sp ဟု သိရသည်။မြိတ်ဒေသအခေါ်မှာ "ပကန်း"ဟုသိရပါ
သည်။
ကင်းနှင့်တူလို့ 'ကင်းပုစွန်' ဟု ခေါ်ဆိုကြပြီး "ကင်းမြီးကောက်၏အမြီးနှင့် တူသောအမြီး၊ ပုစွန်လက်မနှင့်တူသောလက်မသဏ္ဍာန် ရှိသည့်ကင်း" ဟူ၍ သိရပါသည်။
ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကင်းပုစွန်မျိုးစိတ်ပေါင်း (၄၅၀)ကျော်ခန့် ရှိကြသည်ကို မှတ်တမ်းများအရ
သိရပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကင်းပုစွန်(၇)မျိုးခန့် တွေ့ရပြီး ဒေသအခေါ်အရ အဝါ၊ အစိမ်း၊ အနီ၊ အဖြူ၊ အညို၊ လိမ္မော်၊ ခရမ်း ဟူ၍ ဖြစ်ပါသည်။ ထို(၇)မျိုးတွင်မှ အစိမ်းနှင့် အနီ နှစ်မျိုးကို ပိုမိုတွေ့ရှိရပါသည်။ ကင်းပုစွန်အစိမ်းရောင်ကို အထီး၊ အမ ခွဲခြားဝယ်ယူကြပြီး အနီမျိုးကိုမူ အထီး၊ အမ မခွဲခြားဘဲ ဝယ်ယူကြပါသည်။
ကင်းပုစွန်ကို အထီး၊ အမ ခွဲခြားရာတွင် လက်ညှပ်တိုပြီး ဝနေလျှင် အမ၊ လက်ညှပ်ရှည်ပြီး ပိန်နေလျှင် အထီး ဖြစ်သည်ဟု သိရပါသည်။ မြိတ်၊ ရခိုင်၊ ဧရာဝတီဘက်တွင် ကင်းပုစွန်များကို ပိုမိုတွေ့ရလေ့ရှိပြီး မွန်ပြည်နယ်တွင်လည်း အဝါနှင့်အစိမ်း ၂မျိုးကို တွေ့ရှိရပါသည်။
ကင်းပုစွန် (Mantis Shrimp )များမှာ တန်ဖိုးကြီးလှသလို ရှားလည်းရှားပါးလှပါသည်။ ကင်းပုစွန်ကို ကျားပိုက်၊ သုံးထပ်ပိုက်များတွင် ရမိကြသလို၊ ဒီရေတောစပ်နှင့် ရွှံ့နွံတွင်းများထဲမှ လက်နှိုက်၍ ဖမ်းဆီးခြင်းဖြင့်လည်း ရမိတတ်ကြပါသည်။ နိုဝင်ဘာလမှ မေလအထိ ရမိတတ်ကြပြီး အထူးသဖြင့် ဆောင်းတွင်းဘက် အအေးများချိန်၌ ပို၍ ရမိတတ်ကြပါသည်။
ကင်းပုစွန်ကို ပင်လယ်ပိုင်းနှင့် ရွှံ့နွံထူသော ကမ်းခြေရေပြင်တွင် တွေ့ရများပါသည်။ အောက်ခြေရွှံ့နွံတွင်းများတွင်လည်း နေလေ့ရှိကြသည်။ အစာရှာဖို့အတွက် တွင်းထဲမှ အပြင်သို့ ထွက်လေ့ရှိသည်။ ညဖက်ပိုင်းတွင် အစာရှာ ထွက်လေ့ရှိသည်။ ရေအနက် ပေ(၄၀)ခန့်အထိ ကင်းပုစွန်များကို မြင်တွေ့နိုင်ကြသည်။
ကင်းပုစွန်များမှာ ခြေထောက်(၅)စုံပါရှိကြပြီး လက်တွင်ရှိသော ညှပ်မှာ ကြီးမားရှည်လျားကြသည်။ ညှပ်အတွင်း၌ လွှသွားပုံ ဆူးအထစ်များ ရှိသည်။ ကင်းပုစွန်များမှာ ဇွန်၊ ဇူလိုင်၊ ဩဂုတ်လများတွင် မျိုးပွားသားပေါက်ကြသဖြင့် ထိုကာလ၌ ကင်းပုစွန် ဖမ်းဆီးရောင်းဝယ်စုဆောင်းခြင်းမပြုရန် ပိတ်ပင်ကာလလည်းဖြစ်သည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ပင်လယ်ကမ်းခြေဒေသများတွင် ကင်းပုစွန်ဖမ်းသည့် ရေလုပ်ငန်းကို 'ကင်းပိုက်' လုပ်ငန်း ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။
ကင်းပုစွန်များမှာလည်း ဈေးကောင်းလှပါသည်။ ကင်းပုစွန်နှင့် ပတ်သက်၍ နာမည်ကြီး ဟင်းလျာများမှာ ကင်းပုစွန်ပေါင်း၊ ကင်းပုစွန်ကင်၊ ကင်းပုစွန်သုပ် တို့ဖြစ်ကြပါသည်။ ကင်းပုစွန်အခွံကိုလည်း ရုံးခန်း၊ ဧည့်ခန်းများတွင် အလှဆင်ပစ္စည်းအဖြစ် ချိတ်ဆွဲထားလေ့ ရှိကြပါသည်။
ရေးသားသူ- နှင်းဖြူဖြူ (DOF)
