ကျနော်အကြိုက်ဆုံး ဂျက်မားရဲ့ အရည်အချင်းတစ်ခု

 

ဂျက်မားဆိုတာ လခ ၁၅ ဒေါ်လာရတဲ့ တက္ကသိုလ်ဆရာအလုပ်ကနေ အလုပ်ထွက်ပြီး မိတ်ဆွေ ၁၇ ယောက်ပေါင်းလို့ ဒေါ်လာ ၆ သောင်းနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံက ကုမ္ပဏီအသေးလေး အလီဘာဘာကိုထူထောင်ခဲ့ရာက ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၂၃၀ တန်တဲ့ ကမ္ဘာကျော် ဘီလျံနာကုမ္ပဏီကြီးကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သလို သူကိုယ်တိုင်လည်း ဒေါ်လာ ၂၅ ဘီလီယံ ပိုင်ဆိုင်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အချမ်းသာဆုံး ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ယောက် ဖြစ်လာခဲ့တယ်ဆိုတာ လူအတော်များများ သိပြီးနေကြပါပြီ။

ဒီလောက် အောင်မြင်ကြီးကျယ်တဲ့ အလုပ်ကြီးကို လုပ်ခဲ့သူမို့ သူ့မှာ သာမန်လူတွေမှာ မရှိတဲ့ အရည်အချင်းများစွာ ရှိနေတယ်ဆိုတာ ငြင်းလို့ မရပါ။ အဲဒီအရည်အချင်းတွေကို "ဂျက်မားနှင့် အလီဘာဘာ"စာအုပ်မှာ တွေ့မြင်ဖတ်ရှုနိုင်ပါတယ်။

စာရေးသူကို သူ့အရည်အချင်းတွေထဲက ဘယ်ဟာကို အကြိုက်ဆုံးလဲလို့ မေးလာခဲ့ရင် ဒီအရည်အချင်းကို အကြိုက်ဆုံးပါလို့ ဖြေချင်ပါတယ်။ အဲဒါက "သူဟာ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အခြေအနေကနေ ဖြစ်ချင်တာကို ဖြစ်အောင်လုပ်ယူလိုက်ခြင်းပါ"။ အဲဒီအရည်အချင်းကို ဥပမာ ၂ ခုနဲ့ ရှင်းပြထားပါတယ်။

ဂျက်မားဟာ အသက် ၁၂ နှစ်သားလောက်မှာ အင်္ဂလိပ်စာကို စိတ်ဝင်စားသွားပြီး အင်္ဂလိပ်စာနဲ့ စကားပြောကို အရမ်းတတ်ချင်လာတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူ့မြို့မှာ အင်္ဂလိပ်စာ သင်ဖို့ အခြေအနေ မပေးဘူး။ ကျောင်းတွေမှာ အင်္ဂလိပ်စာကို လုံးဝသင်မပေးဘူး။ တမြို့လုံးမှာ အင်္ဂလိပ်စာတတ်သူ တစ်ယောက်မှ မရှိသလို အင်္ဂလိပ်စာအုပ် တစ်အုပ်မှလည်း မရှိဘူး။ မော်စီတုန်းရဲ့ ကွန်မြူနစ်အစိုးရလက်ထက်ဆိုတော့ နိုင်ငံခြားသား၊ နိုင်ငံခြားဘာသာတွေကို အားမပေးတဲ့ အချိန်ပါ။ သာမန်လူတွေအတွက် ဒီလိုအခြေအနေဟာ အင်္ဂလိပ်စာသင်ဖို့ လက်လျှော့လိုက်မှာပါ။ ဒါပေမဲ့ ဂျက်မား ဘာလုပ်သလဲ။

နေ့တိုင်း မနက်အစောကြီး ထပြီး မြို့လယ်က နိုင်ငံခြားသား တိုးရစ်တွေနေတဲ့ ဟိုတယ်တစ်ခုကို သွားတယ်။ တိုးရစ်တွေကို သူတို့သွားချင်တဲ့နေရာတွေကို လိုက်ပို့ပေးတယ်။ သူတို့ဆီက ပိုက်ဆံမယူဘူး။ သူ့ကို အင်္ဂလိပ်စာနဲ့ စကားပြော ပြန်သင်ပေးဖို့ အပေးအယူလုပ်တယ်။ တိုးရစ်တွေကလည်း သူ့ရဲ့သွက်လက်ချက်ချာဖေါ်ရွေမှုကို သဘောကျပြီး အင်္ဂလိပ်စာကို ပြန်သင်ပေးကြတယ်။ မနက်တိုင်း တိုးရစ်တွေကို လိုက်ပို့ပြီးမှ ကျောင်းကို သွားတယ်။ အဲဒီလို မိုးရွာရွာ၊ နေပူပူ၊ နှင်းပဲကျကျ နေ့စဉ်မပျက်မကွက် တိုးရစ်တွေဆီက စာသင်ခဲ့တာ ၉ နှစ်တိုင်တိုင်ကြာခဲ့တယ်။ အင်္ဂလိပ်စာကြောင့် နောင်မှာ သူ့ဘဝအခြေအနေ အများကြီး ပြောင်းလဲသွားခဲ့တယ်။

အဲဒါက ဂျက်မားရဲ့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတစ်ခုမှာ ဖြစ်ချင်တာကို ဖြစ်အောင်လုပ်ယူသွားတဲ့ အရည်အချင်းကိုပြတဲ့ ဥပမာတစ်ခုပါ။

၁၉၉၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှာ သူဟာ အမေရိကန်နိုင်ငံ စီယေးတားမြို့ကို ခဏရောက်သွားတယ်။ အဲဒီမှာကျမှ သူဟာ အင်တာနက်ကို မြင်ဖူးတယ်။ အင်တာနက်သုံးပြီး တရုတ်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ အနောက်နိုင်ငံက ကုမ္ပဏီတွေကြား ဆက်သွယ်ပေးမယ့် လုပ်ငန်းလုပ်ဖို့ အကြံရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ခက်တာက တရုတ်နိုင်ငံမှာ အင်တာနက် လုံးဝမရသေးဘူး။ သာမန်လူတွေအဖို့ အင်တာနက်မရှိတဲ့နိုင်ငံမှာ အင်တာနက်လုပ်ငန်းလုပ်မယ်ဆိုတာ လုံးဝမဖြစ်နိုင်လို့ လက်လျှော့လိုက်ကြမှာပါ။ ဒီအခြေအနေမှာ ဂျက်မား ဘာလုပ်သလဲ။

သူ တရုတ်နိုင်ငံကို ပြန်ရောက်တာနဲ့ သူလုပ်နေတဲ့ တက္ကသိုလ်ဆရာအလုပ်က နူတ်ထွက်လိုက်တယ်။ Hope ဘာသာပြန်ကုမ္ပဏီ ထောင်လိုက်တယ်။ တရုတ်ပြည်က ကုမ္ပဏီသေးလေးတွေအကြောင်းကို အင်္ဂလိပ်စာနဲ့ ရေးတယ်။ အဲဒီကုမ္ပဏီလေးတွေဆီကို သွားပြီး သူတို့ ဘာလုပ်ငန်းလုပ်တယ်၊ ဘာပစ္စည်းတွေရောင်းတယ်၊ ပစ္စည်းစျေးနူန်းတွေက ဘယ်လောက်လဲ၊ ကုမ္ပဏီကို ဆက်သွယ်ရမယ့် လူတွေရဲ့ နာမည်၊ ဖုန်းနံပါတ်၊ ကုမ္ပဏီလိပ်စာတွေကို စာရင်းလိုက်ကောက်ယူတယ်။ သူတို့ ရောင်းချတဲ့ ပစ္စည်းတွေကိုလည်း ဓါတ်ပုံ ရိုက်ယူလာတယ်။ ရလာတဲ့ အချက်အလက်တွေကို အင်္ဂလိပ်လို ဘာသာပြန်ရေးလိုက်ယ်။ ရေးပြီးသားစာတွေနဲ့ ပစ္စည်းဓါတ်ပုံတွေကို စီယေးတားမှာ နေတဲ့ သူ့ပါတနာ စတူးဝပ်ဆီကို စာတိုက်ကနေ ပို့ပေးလိုက်တယ်။ စတူးဝပ်က အဲဒီအချက်အလက်၊ ဓါတ်ပုံတွေကို ဂျက်မားအတွက် တည်ဆောက်ထားတဲ့ Hope ဘာသာပြန်ဝက်ဆိုဒ်ပေါ်ကို အင်တာနက်ကနေ တင်ပေးလိုက်တယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာက ကုန်သည်တွေဟာ တရုတ်နိုင်ငံက ကုမ္ပဏီသေးလေးတွေကို သိလာကြတယ်။

ဒါကလည်း ဂျက်မားရဲ့ မဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတစ်ခုမှာ ဖြစ်ချင်တာကို ဖြစ်အောင်လုပ်ယူသွားတဲ့ အရည်အချင်းကိုပြတဲ့ နောက်ဥပမာတစ်ခုပါ။

ဗန်းမော်သိန်းဖေ
၁၁-၁၂-၂၀၁၆

ဆောင်းရာသီမှာ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်သော ဗီတာမင်များ

 ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းနှင့်အတူ တစ်ခါတစ်ရံ နွေးပြီး တစ်ခါတစ်ရံ စိတ်ကျေနပ်ဖွယ် အပူချိန်ပြောင်းလဲမှုများ နေ့တိုင်းကြုံတွေ့နေရသည်။ ရာသီဥတုအေးလာခြင်းနှင့်အတူ ဆောင်းရာသီတွင် ကာကွယ်သင့်သည့် ကျန်းမာရေးအခြေအနေ အနည်းငယ်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဆောင်းရာသီတွင် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်သည့် ဗီတာမင်များကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါသည်။

ဆောင်း၀င်လာလျှင် အအေးမိ၊ ချောင်းဆိုး၊ ငှက်ဖျားနှင့် တုပ်ကွေးရောဂါတို့ကဲ့သို့ ကူးစက်ရောဂါများဖြစ်တတ်ကြသည်။ ဗီတာမင်စီတွင် သဘာ၀အတိုင်း ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ပါ၀င်သဖြင့် ကိုယ်ခံအားကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ ဗီတာမင်စီတွင် ခန္ဓာကိုယ်၏ အရိုးအဆစ်များ၌ တွေ့ရသော ပရိုတိန်းဓာတ်ကို အားကောင်းစေနိုင်သည့်ပစ္စည်းပါ၀င်ပြီး အရေပြားတည်ဆောက်မှုကို အကူအညီပေးနိုင်သည်။ လိမ္မော်သီး၊ ရှောက်ချိုသီး၊ သံပရာသီးတို့ကဲ့သို့ အချဉ်ဓာတ်ပါ၀င်သော သစ်သီးများအပြင် စွန်ပလွံသီးနှင့် ပင်စိမ်းစေ့တို့ကဲ့သို့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များတွင် ဗီတာမင်စီပါ၀င်သည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် အသင့်ဝါးစားနိုင်သော ဗီတာမင်စီဆေးလုံးများကို ဆေးဆိုင်များ၌ ၀ယ်ယူရရှိနိုင်သည်။

ဗီတာမင်ဒီကို ခန္ဓာကိုယ်က အမြဲလိုအပ်သော်လည်း ဆောင်းရာသီတွင် အပူချိန်ကျဆင်းမှုကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်က ဗီတာမင်ဒီကိုပို၍လိုအပ်သည်။ နေရောင်အောက် ခဏကြာထွက်ပေးရန်မှာ အလွန်အရေးကြီးသည်။ ဆောင်းရာသီအတွင်း အရိုးများ ထိခိုက်တတ်ပြီး လူများစွာမှာ ဆောင်းရာသီအတွင်း အဆစ်နာကျင်မှု ဝေဒနာများခံစားရလေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် လုံလောက်သော ဗီတာမင်ဒီသောက်သုံးရန် လိုအပ်သည်။ အသက် (၇၀) အောက် လူတစ်ယောက်အနေဖြင့် တစ်နေ့လျှင် အနည်းဆုံးမိနစ် ၃၀ ခန့် အထူးသဖြင့် နံနက်စောစော နေရောင်နှင့်ထိတွေ့ပေးရန်လိုကြောင်းဆရာ၀န်များက ပြောသည်။

နေရောင်ခြည် ထိတွေ့ပေးခြင်းဖြင့် ဗီတာမင်ဒီရရှိနိုင်သော်လည်း ဗီတာမင်ဒီပါ၀င်သော နို့နှင့် နှံစားသီးနှံဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော စားစရာများ စားပေးရန် လိုအပ်သည်။

ဗီတာမင်အီးတွင် စိုစွတ်စေသော ဓာတ်ပစ္စည်းများပါ၀င်သဖြင့် အသားအရေအတွက် အထောက်အကူပြုသည်။ ဆောင်းရာသီတွင် အရေပြားများ ခြောက်သွေ့လေ့ရှိသောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ဗီတာမင်အီးလိုအပ်သည်။

အသားနှင့် ငါးတို့အပြင် ဒေါက်ခွရွက်၊ ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်းတို့ကဲ့သို့ ဟင်း သီးဟင်းရွက်များတွင် ဗီတာမင်အီးပါ၀င်သည်။ ထို့ပြင် မန်ကျည်းသီးကဲ့ သို့ အခွံမာသီးများတွင်လည်း ဗီတာမင်အီး ပါ၀င်သည်။

ဆောင်းရာသီအတွင်း ဗီတာမင်ဘီ-၁ မှ ဘီ-၁၂ အထိ ဗီတာမင်ဘီ အုပ်စုများ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် မဖြစ်မနေ လိုအပ်သည်။ ဥပမာ ဗီတာမင် ဘီ-၆ ကို အသားအရည် နူးညံ့ချောမွေ့စေရန်နှင့် နှုတ်ခမ်းကွဲခြင်း ကာကွယ်ရန် သောက်သုံးနိုင်သည်။ အရေပြားခြောက်သွေ့အက်ကွဲခြင်းများ အတွက်လည်း ဗီတာမင်ဘီအုပ်စုများ သောက်ပေးသင့်သည်။ ဗီတာမင်ဘီအုပ်စုမှာ ဥများ၊ ဟင်းရွက်များ၊ ကြက်အသည်း၊ ငါး စသည်တို့တွင် ပါ၀င်သည်။

အိုမီဂါ ၃ မှာ ဗီတာမင်မဟုတ်သော်လည်း ဆောင်းရာသီအတွင်း အထူးလိုအပ်သော ဓာတ်တစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ အိုမီဂါ ၃ ဖက်တီး အက်စစ်များက သွေးအတွင်း ကိုလက်စထရောပါ၀င်မှုကို ထိန်းညှိ ပေးသဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ကျန်းမာနေစေရန် အထောက်အကူပြုသည်။အိုမီဂါ ၃ က အကြောအခြင် တောင့်တင်းခြင်းနှင့် အဆစ်နာခြင်းတို့ကိုလည်း သိသိသာသာ လျှော့ချပေးသည်။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ ကယ်လ်ဆီယမ်ပါ၀င်မှုကို အားကောင်းစေပြီး အရိုးများအားကောင်းစေရန်လည်း အထောက်အကူပြု သည်။ နှမ်းကြတ်စေ့များတွင် အိုမီဂါ ၃ ဖက်တီးအက်စစ်များ ကြွယ်၀ စွာပါ၀င်ပြီး ဆယ်လ်မွန်ငါး၊ တူနာငါး၊ ငါးသေတ္တာငါးတို့တွင်လည်း အိုမီဂါ ၃ ဖက်တီးအက်စစ်များ ပါ၀င်သည်။

Credit : 7 Day Journal

မြင်ရလျက်ပင်

  လူဟာ စဉ်းစားဉာဏ်ရှိသော သတ္တဝါဖြစ်တယ်။ Man is a rational animal လို့ စပြီးပြောခဲ့တာဟာ

ဂရိတွေးခေါ်ပညာရှင် အာရစ္စတိုတယ်ဖြစ်တယ်လို့ ယူဆကြတယ်။

                  အာရစ္စတိုတယ်က......"သက်ရှိဟူသမျှမှာ အတ္တ ဝိညာဉ်ဆိုတာရှိတယ်။ အပင်သက်ရှိတွေမှာရှိတဲ့ အတ္တဝိညာဉ်ကတော့ အနိမ့်ကျဆုံးဖြစ်တယ်။ ဒါထက် အဆင့်မြင့်တဲ့ အတ္တဝိညာဉ်ကတော့ တိရစ္ဆာန်မှာရှိတယ်။ လူမှာရှိတဲ့ အတ္တဝိညာဉ်ကတော့ အမြင့်မြတ်ဆုံးပဲတဲ့။ လူရဲ့အတ္တဝိညာဉ်မှာ ပညတ် Concepts တွေကို အသုံးပြုပြီးစဉ်းစားနိုင်၊ ဆင်ခြင်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်တည်ရှိတယ်။ ဒီလို စဉ်းစားဆင်ခြင်နိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ရှိခြင်းကြောင့် လူသတ္တဝါဟာ တခြားသက်ရှိတွေမှာရှိတဲ့ အတ္တဝိညာဉ်တွေနဲ့ ခြားနားသွားခြင်းဖြစ်တယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် လူဟာ လောကဓမ္မသဘာဝတွေကို စဉ်းစားဆင်ခြင်ခြင်းအားဖြင့်ထွင်းဖောက်သိမြင်နိုင်တဲ့သတ္တဝါဖြစ်ခြင်းကြောင့် လူဟာ

သတ္တလောကမှာ အမြင့်မြတ်ဆုံးသူဖြစ်တယ်"လို့ဆိုလိုချင်တာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

                  ဆင်ခြင်နိုင်မှု၊ ဆင်ခြင်တုံတရားရှိမှုကြောင့် လူဟာ မြင့်မြတ်တဲ့သတ္တဝါဖြစ်တယ်လို့ သဘောသက်ရောက်နေတာကို ဒဿန ဆရာကြီး ဘာထရန်ရပ်ဆယ်လ်က သရော်ချင်ဟန်တူပါတယ်။ Unpopular Essays စာအုပ်ထဲက An Outline Of Intellectual Rubbish ဆိုတဲ့စာစုမှာ ရပ်ဆယ်လ်က....." လူဟာ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ရှိတဲ့ သတ္တဝါလို့ပြောကြတယ်။ ဒီအဆို မှန်ကန်ရဲ့လားလို့ သက်သေ အထောက်အထားတွေ ရှာကြည့်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ အာရှ ဥရောပ အစရှိတဲ့တိုက်ကြီးတွေပေါ်က နိုင်ငံအများအပြားမှာလည်း ရှာဖွေကြည့်တယ်။ ဒါပေမယ့် လူ့လောကကြီးဟာ မိုက်မဲရူးသွပ်ခြင်း ဆီကိုပဲ အဟုန်ပြင်းစွာနဲ့ ရွေ့ရှားနေတာကိုပဲတွေ့နေရတယ်။ ရက်စက်ခြင်းတွေ ၊ နိုင်လိုမင်းထက်ပြုမူခြင်းတွေ၊

အယူသီးစွာနဲ့ ပြုမူနေခြင်းတွေ တိုးသည်ထက် တိုးလာတာကိုပဲ တွေ့နေရတယ်" တဲ့။

              လူတွေမှာ အသိဉာဏ်၊ ဆင်ခြင်ဉာဏ် အမှန်တကယ် ရှိရင် မိုက်မဲစွာပြုမူခြင်းမျိုးတွေ ရှိမှာမဟုတ်ဘူး။ အခုတော့ ဒီအသိဉာဏ် ဆင်ခြင်ဉာဏ်နဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်တွေ ကိုပဲ တွေ့နေရတယ်။ ဒါကြောင့် လူကို စဉ်းစားဆင်ခြင် ဉာဏ်ရှိတဲ့သတ္တဝါလို့ ဖွင့်ဆိုနေခြင်းဟာ အင်မတန်ဟောင်းနွမ်းရှေးကျတဲ့ လူ့အဖြစ်ကို ဖော်ပြနေခြင်းများ ဖြစ်နေလေရော့သလားလို့ ရပ်ဆယ်လ်က သရော်ချင်ဟန် တူပါတယ်။

                  နှစ်ဆယ့်တစ်ရာစုကိုရောက်လာလို့ လူတွေပိုပြီး အသိဉာဏ်တွေရှိလာ၊ ဆင်ခြင်တုံတရားတွေ တိုးတက်လာသလားလို့ကြည့်တော့လည်း.....သည်းလှိုက်ရင်တုန်ဖွယ် မိုက်မဲမှုတွေ ၊ ရက်စက်မှုတွေကို တွေခဲ့ရတာပဲ ၊ တွေ့နေရတာပဲ .....ဒတ်ခ်ျစာရေးဆရာကြီး အီရာဇမား (Erasmus) ပြောခဲ့သလို လူတွေရဲ့ မိုက်မဲခြင်းတွေဟာ သက်ဆိုးရှည်တုန်းပါပဲ။

ရပ်ဆယ်လ်က "လူ့ရဲ့အသိဉာဏ် ဆင်ခြင်ဉာဏ်ဟာ အစွဲ ဥပါဒါန်တွေရဲ့ ဖုံးလွှမ်းခြင်းကို ခံနေတယ်" လို့ မြင်ပြတယ်။ မိုက်မဲခြင်းတွေရဲ့နောက်လိုက်ဘဝရောက်နေရပုံကို ရှင်းပြလိုဟန်ရှိပါတယ်။

             ဘင်ဂျမင်ဖရင်ကလင် ( Benjamin Franklin ) က မိုးကြိုးလွှဲကို တီထွင်ခဲ့တယ်။ အဲဒီတုန်းက အင်္ဂလန်နဲ့ အမေရိကမှာ ရှိတဲ့ ဘာသာရေးအစွဲဥပါဒါန်ကြီးသူတွေက ဘင်ဂျမင်ဖရင်ကလင်ကို ရှုတ်ချကြတယ်။ မိူကြိုးလွှဲကို တီထွင်တာ ဘုရားသခင်ကို အန်တုတာ ဖြစ်တယ်တဲ့။ သူတို့စွဲယူထားတာက....မိုးကြိုးပစ်တာဟာ ဘုရားသခင်က ပစ်တာ ၊ ဘယ်သူ့ကိုပစ်တာလဲဆိုတော့ ဘာသာတရားကိုမယုံ ကြည်သူတွေ ၊ မကောင်းမှုဒုစရိုက်ပြုသူတွေကိုပစ်တာ ၊ ဒီတော့ ဘင်ဂျမင်ဖရင်ကလင် မိုးကြိုးလွှဲလုပ်တာဟာ အဲဒီဘာသာမယုံသူတွေ ၊ ဒုစရိုက်သမားတွေကို မိုးကြိုးနဲ့ပစ်ခွင်းပြီး ဘုရားသခင်ကအပြစ်ပေးခြင်းကို ဟန့်တားရာရောက်နေတာ်လို့ မြင်ကြတယ်။ 

                  တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် မက်ဆာချူးဆက်ပြည်နယ် (Massachusetts) မှာ ငလျင်လှုပ်တော့ အဲဒီ ဘာသာရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဖဒါက်တာပရိုက်စ် Dr. Price က....' ဖရင်ကလင်ရဲ့ မိုးကြိုးလွှဲတွေကို ဘုရားသခင်က အမျက်တော်ရှတဲ့အတွက် အခုလို ငလျင်လှုပ်ပြတာလို့ ယုံယုံကြည်ကြည်ပြောတယ်။ ပြီးတော့ သူကဒီမိုးကြိုးလွှဲတွေကို အခြားမြို့တွေမှာထက် ကျုပ်တို့ ဘော်စတွန်မြို့မှာ (Boston) အများကြီးပိုစိုက် ထားတယ်။ ဒါကြောင့် ငလျင်လှုပ်တော့ ဘော်စတွန်မြို့က ပိုပြီးအလှုပ်ခံရတာပဲ" လို့ပြောလိုက်သေးတယ်။

               ရပ်ဆယ်လ်ဟာ အစွဲဥပါဒါန်တွေဖုံးနေတဲ့ ဒေါက်တာ ပရိုက်စ်ရဲ့ အမြင်ကို ဘယ်လိုသရော်ခဲ့သလဲ ဆိုတော့ " ဘော်စတွန်မှာ မိုးကြိုးလွှဲတွေ များသည်ထက်များလာပေမယ့် ငလျင်မလှုပ်တော့ဘူး။ ဒါဟာ ဘုရားသခင်က ဘော်စတွန်မြို့ကို မကောင်းမှုဒုစရိုက်တွေမှ ကင်းဝေးအောင်ဖယ်ရှားဖို့ကိစ္စကို လက်လျှော့လိုက်တာကြောင့် ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်"တဲ့။

          လူရဲ့အသိဉာဏ်ဘယ ဆင်ခြင်ဉာဏ်ကို အစွဲဥပါဒါန်တွေ  ဖုံးလွှမ်းတဲ့အခါမှာ စဉ်းစားပုံ စဉ်းစားနည်းတွေဟာလည်း မှားယွင်းချွတ်ချော်ကုန်တာပါပဲ။ အတွေးတွေ မှယွင်းချွတ်ချော်ကုန်ရင် အလုပ်တွေလည်း မှားယွင်းမှာပဲ။ နှစ်ဆယ့်တစ်ရာစုထဲမှာလည်း အလုပ်မှားနေတာတွေ.... ရက်စက်မှုတွေကို မြင်နေရဆဲပါပဲ။

နန္ဒာသိန်းဇံ

အမှတ် ၁၀၄ ၊ အင်တာဗျူးဂျာနယ်

အလုပ်နှင့်နားနေခြင်း

Saving , Budget Control , Income အကြောင်း

ရေးသားသူ _ ဆရာမ မွန်​ဟော်စီ

ငွေကြေးနဲ့ ပတ်သက်လာပြီဆိုရင် ကျွန်မတို့မှာ
ရည်မှန်းချက် Goals တွေရှိသင့်ပါတယ်
အကြွေးတွေကြေချင်တာလား..
အိမ်ကလေးဝယ်ချင်တာလား..
ကားလေးစီးချင်တာလား..
စသည်ဖြင့် ရည်မှန်းချက်ကလေးတွေရှိသင့်ပါတယ်

အဓိကကတော့ Saving စုငွေ နဲ့ Budget အသုံးစရိတ်တို့ကို ကောင်းကောင်း စီမံခန့်ခွဲနိုင်ဖို့ပါပဲ..

စုငွေစာရင်းမှာ..
မတိုးလာရင်နေပါ
လျော့မသွားအောင်တော့ထိန်းသင့်ပါတယ်

ကျွန်မတို့ဟာ..ငွေပမာဏ နည်းနေရင် ငွေကိုမစုချင်ကြပါဘူး..
တကယ်တော့..နည်းသည်ဖြစ်စေ
များသည်ဖြစ်စေ ငွေစုမိဖို့လိုပါတယ်..
စုလိုက်မိတာကအမြတ်ပါပဲ

တစ်ပတ်စာသုံးထားပြီးကျန်တဲ့ ငွေ အရွက်အသေးလေးတွေကိုစုပါ..
ဘဏ်စာရင်းလေးဖွင့်ပြီး တစ်လတစ်ခါ နိုင်သလောက်လေးစုပါ..

ပိုက်ဆံ မစုမိတော့ အလုပ်တစ်ခုမှာ ၁၀နှစ်လောက်သာဖြစ်သွားတယ် ခုအလုပ်ရပ်လိုက်နောက်နေ့ပိုက်ဆံမရှိတော့တဲ့ ဘဝတွေဖြစ်ကုန်ကြတယ်
တစ်လကို တစ်သိန်းလောက်ပုံမှန်လေး စုမိတယ်ဆို တစ်နှစ်ကို ၁၂သိန်း
၁၀နှစ်ကို သိန်း၁၂၀

Something is better than nothing ပေါ့ တစ်လတစ်လ ဘာမှမရလိုက်ဘဲ ပိုက်ဆံလေးတွေ ကလ ူကလူ ကလူဆိုပြီး အိတ်ထဲကပြန်ထွက်သွားတာထက်စာရင် တစ်ခုခုလေး လက်ထဲမှာ ထုတ်ထုတ်ပိုက်ပိုက်လေးဖြစ်သွားရင် မကောင်းဘူးလားပေါ့နော်

စုထားတဲ့ငွေမရှိရင် ကျန်းမာရေးကိစ္စလို အရေးပေါ်ငွေလိုတဲ့အခါ ဒုက္ခရောက်ရပါတယ်
အကြွေးဆိုတာလည်း မရှိလေကောင်းလေပါပဲ
ဝင်ငွေရပေါက်ရလမ်းတွေကိုလည်း စဉ်းစားသင့်ပါတယ်.

ဝန်ထမ်းတွေမို့လို့ လစာအဖြစ်ရတဲ့ငွေဟာ Earned Income ထဲမှာပါပါတယ်
ကျူရှင်ပြတာကလည်း Earned Income ပါပဲ..

တချို့ကျတော့ အိမ်အကြီးကြီးကိုအဌားချလိုက်တယ်..
ကိုယ်က အိမ်သေးသေးလေးမှာပြန်ဌားနေတယ်
အိမ်သေးသေးလေးထဲမှာ ကိုယ်က အိပ်နေပေမဲ့ အိမ်အကြီးကြီးက ကိုယ့်ကိုပိုက်ဆံ ပြန်ရှာပေးနေတယ်

ဒါကိုတော့ အဌားချထားရငွေ Rental Income လို့ပြောရပါမယ်
ကားဝယ်ထားပြီး..ကားကို ကုမ္ပဏီမှာ အပ်ထားတယ် ကိုယ်တိုင် ယာဉ်မောင်းလစာယူပြီး ကားပြန်မောင်းတယ်
ဒါလည်း ငါးကြင်းဆီနဲ့ ငါးကြင်းပြန်ကြော်သလိုပေါ့..

ဘဏ်ကနေ အတိုးရတဲ့ငွေဟာလည်း Interest Income အနေနဲ့ ရှိနိုင်ပါသေးတယ်
မြန်မာပြည်မှာ ဘဏ်အတိုးနှုန်းများတော့ စာရင်းသေအပ်ငွေစာရင်း Fixed Deposit လုပ်ထားပြီး ဘဏ်တိုးနဲ့ ထိုင်စားလို့ရနေတဲ့သူတွေလည်း ရှိကြပါတယ်

Royalty Income ဆိုတာလည်းရှိသေးတယ်
စာအုပ်ရေးတာ ရုပ်ရှင်ရိုက်တာ..သီချင်းရေးတာ..
စတဲ့ အနုပညာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဖန်တီးသူတွေရဲ့ ဥာဏ်ရည် ပစ္စည်းတွေ Intellectual Property အတွက်..ရနေတဲ့ ငွေမျိုးဖြစ်ပါတယ်
စာအုပ်တစ်အုပ်..တစ်ကြိမ်ပြန်ရိုက်တဲ့အခါ
သီချင်းတစ်ပုဒ် တစ်ကြိမ်ပြန်ဆိုတိုင်း
တစ်ကြိမ်ငွေထပ်ရတယ် ဆိုတာမျိုးပါ
ကျွန်မမှာတော့ အခုနောက်ပိုင်း ဒီဝင်ငွေကလေးတစ်ခုတိုးလာလို့ အသက်ရှုချောင်ရပါတယ်

Profit Income ဆိုတာကတော့..
ပစ္စည်းတစ်ခုကို အမြတ်တင်ပြီး
ပြန်ရောင်းတာမျိုးပေါ့..
ခု..အိမ်မှာထိုင်ရင်း လုပ်နေကြတဲ့ online shopping ဆိုတာ ပစ္စည်းတစ်ခုကိုအမြတ်တင်ပြီးရောင်းတာမျိုးပါပဲ..

အခုခေတ်မှာ
အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေလည်း ပွင့်လာပါတယ် အလုပ်လုပ်တတ်တော့လည်း
ပိုက်ဆံရဖို့ လွယ်လာကြပါတယ်

ရဖို့လွယ်သလို သုံးဖို့လွယ်မနေအောင် သတိထားကြရမှာပါ
လူတစ်ယောက်ဟာ ဝင်ငွေ ရပေါက်ရလမ်းကို တစ်ခုထက်ပိုပြီးရှာဖွေထားသင့်ပါတယ်

ကျွန်မတို့ဟာ
ကိုယ့်ငွေ တစ်လတစ်လ ဘယ်ကယိုစီးနေလဲဆိုတာ check လုပ်ဖိုတော့လိုအပ်တယ်
ဒါကတော့ Budget Control အသုံးစရိတ်ကို ထိန်းချုပ်တာပါ..

ပိုက်ဆံကို မမျော်လင့်ဘဲအများကြီးသုံးလိုက်မိတယ်ဆိုတဲ့သူတွေအများကြီးပဲ..
ကျွန်မတော့ ကြက်ဥကုန်လို့ စျေးသွားပါတယ်
ထောပတ်ရော ပေါင်မုန့်ရော..နို့ရော လက်ထဲမှာ ပါလာတတ်တာပဲ..
ပြီးရင်..ဟယ်..ပိုက်ဆံလေးတွေ ဘယ်ရောက်သွားပါလိမ့်ဖြစ်ရော..

တကယ်တော့ ကြက်ဥဝယ်မယ်ဆို ကြက်ဥဖိုးလောက်ပဲ အိတ်ထဲမှာ Limit လုပ်ပြီးယူသွားတာ အကောင်းဆုံးပါ
 စျေးသွားတဲ့အခါ ဝယ်ဖို့လိုတာထက် ကျွန်မတို့ပိုဝယ်တတ်ကြတယ်
ဥပမာ အကြော်ဝယ်တယ်ပဲဆိုပါစို့
အကြော် ၁ခု ၂ခုကတော့မစားနိုင်တော့ဘဲ အမြဲပိုနေတယ်
ကျွန်မတို့ဝယ်တဲ့အခါ စားနိုင်မစားနိုင်တာကိုမေ့ပြီး စားချင်တဲ့စိတ်ကိုပဲ ရှေ့တန်းတင်ပြီးဝယ်ကြတယ်

အဲဒါမျိုးတွေကြောင့်
နောက်ဖေးမီးဖိုချောင်မှာ အမြဲအပိုအလျှံရှိတတ်ကြတယ်

ကျွန်မတို့သားအမိဟာမီးဖိုချောင်စားရိတ် တစ်လ ၁သိန်းခွဲလောက်နဲ့ပြီးချင်တာမို့
နေ့တိုင်းထမင်းပွဲသိမ်းပြီးရင်
ပလတ်စတစ် ဘူးလေးတွေနဲ့ စားပြီးကျန်သမျှ တစ်ဗူးစီ သပ်သပ်ရပ်ရပ် ထည့် ပြီး ရေခဲသေတ္တာထဲသိမ်း
အသဲလေးတွေကျန်ရင် ပဲသီးနဲ့နောက်နေ့ပြန်ရောကြော်
ဟင်းရံလေးတစ်ခွက်ဖြစ်အောင်လုပ်တတ်လာတယ်

စားစရာ သောက်စရာဟာ အလကား ရတာမဟုတ်ဘူး
ကမ္ဘာပေါမှာ တချို့လူတွေ ငတ်ပြတ်နေကြတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်မတို့အိမ်ကမီးဖိုချောင်ထဲက ထမင်းတစ်ဆုပ်တောင် အလေအလွင့်ဖြစ်မသွားစေချင်တဲ့ဆန္ဒမျိုးကျွန်မမှာရှိတယ်

တစ်လကို ၆သိန်း ၇သိန်းလောက်ပျှမ်းမျှဝင်ငွေရှိတဲ့ သာမာန်လူလတ်တန်းစားတွေ..တစ်လတစ်လ မိတ်ဆွေ သူငယ်ချင်း တွေစုပြီး Night Out သွားတယ်
ကာရာအိုကေသွားတယ်ဆိုတာမျိုးဟာ မကုန်ဘူးဆို တစ်သောင်းခွဲ နှစ်သောင်းတော့ကုန်ကြတာပါပဲ
သွားတဲ့နေရာအလိုက်အနည်းအများကွာခြားမှုတော့ရှိမှာပေါ့လေ
တစ်လကို ၂ခါ Night out ရင်ပဲ ၅သောင်းလောက်ထိနေပြီ

ပြီးတော့
မီတာခဆိုတာလည်းတော်တော်စားတယ်
အိမ်ထဲမှာလဲကြည့်လေ လိုလို မလိုလို မီးတွေ အဲကွန်းတွေဖွင့်ထားတတ်ကြတာကိုး..
ခြံဂိတ်ဝကမီးကို ညနေမှောင်တဲ့အချိန် ၇နာရီမှာမဖွင့်ဘဲ ၅နာရီခွဲလောက်ကတည်းက မှောင်တော့မှာပဲလေဆိုပြီး ကျွန်မတို့ကြိုဖွင့်ထားကြတာမျိုး လုပ်တတ်ကြတယ်လေ
အဲဒီမီးကိုပဲ သတိထားပြီး လိုက်ပိတ်ကြည့် မီတာခတကယ် သိသိသာသာ သက်သာတယ်

အကျီင်္ချုပ်တဲ့ကိစ္စ အဝတ်အစားသစ်ဝယ်တဲ့ကိစ္စလေ
မိန်းမတွေဟာ ယောကျာ်းတွေနဲ့တူတာမဟုတ်ဘူး
ခဏ ခဏ အသစ်လိုချင်ကြတယ်လေ မဝယ်ရရင်စိတ်သိပ်မပျော်တော့ဘူးလေ
တကယ်တော့ ကျွန်မတို့မှာ အကျီင်္တွေဆိုတာ အများကြီး မှ အများကြီး
ဒါပေမဲ့ ပွဲလမ်းတစ်ခုရှိတိုင်းအသစ်ဝတ်ချင်
သူများ ဝတ်ထားတာ ကြိုက်လို့ လိုက်ဝတ်ချင် discount ချထားတာတန်လို့ ဝယ်ဝတ်ချင်နဲ့ ကျွန်မတို့ တစ်လကို သုံးတဲ့ အဝတ်အစားဖိုးဆိုတာ၅သောင်းပတ်ချာလည်တော့ရှိနေတတ်ကြတယ်

အမျိုးသားတွေမှာဆို ကွမ်းစားတာ ဆေးလိပ်သောက်တာတွေထည့်ပြောရမယ်
တစ်နေ့ကို တစ်ထောင်ဖိုး ဆေးလိပ်သောက်တဲ့သူဟာ..တစ်လမှာ..သုံးသောင်းလောက်ထိနေပါပြီ
တစ်နှစ်ကို ၃သိန်း၆သောင်းဖြစ်နေပါပြီ
ဒီငွေ ပမာဏဟာ..ဆေးရုံကြီးတစ်ရုံမှာ..
Medical check up လုပ်ဖို့ package လေးယူလိုက်လို့ရနေပါပြီ..
ကျန်းမာရေးထိခိုက်စေမဲ့နေရာမှာ ငွေကိုမသုံးဘဲ
ကျန်းမာ အသက်ရှည်ဖို့ကိစ္စမှာ ငွေသုံးလိုက်တာက ပိုမကောင်းဘူးလား..စဉ်းစားစရာပါ..

အနာဂတ်မှာ ငွေကြေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိတ်အေးစေချင်ရင် ငွေကြေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စီမံကိန်းကို သေသေချာချာ ပြင်ဆင်ထားဖို့လိုပါတယ်..

ဘဝရဲ့ နောက်ပိုင်းအချိန်တွေမှာ..အိုးပိုင်အိမ်ပိုင်လေးလည်းရှိနေရမယ်.နေမကောင်းရင် ဆေးကုနိုင်ရမယ် လှူနိုင်တန်းနိုင်ရမယ်
ခရီးတွေ သွားပြီး စိတ်ကိုပျော်ရွှင်အောင်နေနိုင်ရမယ်..
ပိုက်ဆံမရှိရင် သေဖို့ကိစ္စတောင် အလွန်ခက်နေပါပြီ..

မွန်ဟော်စီ
၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ

ငါးဆိုသည်မှာ

ငါးဆိုသည်မှာ - ၁

What is Fish?
ငါးဆိုတာဘာလဲ..?

စာရှုသူမိတ်ဆွေ သင့်အား ငါးဆိုတာဘာလဲ ဆိုပြီး ရုက်တရက် မေးလာပါက သင့်အနေဖြင့် မည်သို့ ဖြေမည်နည်း..?

ကျွန်တော်တို့သည် ထိုကဲ့သို့ ရုက်တရက် မေးလာပါက ငါးဆိုတာ ရေထဲမှာနေသော သတ္တဝါ၊ ပါးဟက်ဖြင့် အသက်ရှူသော သတ္တဝါ စသဖြင့် ဖြေကြပေလိမ့်မည်။

ဒါဆို နွေရာသီ ရေခန်းခြောက်ချိန် ရွှံ့ထဲမှာနေရင်ကော၊ သို့မဟုတ် သစ်ပင်တက် တတ်ရင်ကော ငါးမဟုတ်တော့ဘူးလား..?

တချို့က ငါးကို မိန်းမပျို လေးများဖြင့် တင်စားကြသည်။ မိန်းခလေးတွေ အမျိုးမျိုး အထွေထွေ ရှိသကဲ့သို့ ငါးများလည်း အမျိုးမျိုး အထွေထွေ ရှိလေသည်။

ငါးခူပြုံး၊ ငါးသားလောက်ပြုံး စသဖြင့်လည်း ရှိသေးသည်။ ကျွန်တော်တို့ မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ် ကျောင်းသား ဘဝက၊ (၇) လိုင်းကား စီးသောအခါ တချို့ကျောင်းသား ကြီးများက ငါးရံ့ ကိုယ်လုံးလေးနဲ့ ညီမလေး ငါးဖယ်တိုး တိုးပေးပါနော် ဟု စတတ် ကြလေသည်။

ကျွန်တော့်ဆရာ တစ်ယောက်ဖြစ်သော ဆရာ ဦးဇော်လွင်ဝင်း (ချင်းပြည်နယ်ဦးစီးမှူး) ကတော့ ငါးဆိုတာ “မှော်ပါ၊ မှော်တစ်မျိုး”ပါ ဟု ပြောပါသည်။ အဘယ့်ကြောင့် ဆိုရသော် ကုန်းပေါ်၌ ရှိသော ကြက်၊ ဝက် စသည့် သတ္တဝါများကို လူတို့ နေ့စဉ်တွေ့မြင် နေရသော်လည်း ဖမ်းဆီးချင်စိတ် မရှိပေ။ သို့သော် ငါးတစ်ကောင်ကို တွေ့မြင်မိပါမူ ၎င်းငါးအား မရမက ဖမ်းဆီးချင်စိတ် ဖြစ်ပေါ်လာ သောကြောင့် ဖြစ်ပေသည်။
ဥပမာ ကသမျှင်လို သိန်းလေးငါးဆယ် တန် ငါးတစ်ကောင်လောက် ဖမ်းမိလျှင်လည်း မှော်အောင် သလို ပါပဲ။ ငါးမဲလုံးတစ်အုပ် သို့မဟုတ် ငါးသားလောက်အုပ်များ တွေ့ပြီး ဖမ်းဆီး ရမိလျှင်လည်း မှော်အောင် သလိုဖြစ်ပါသည်။

တစ်ချို့ဆိုလျင် ငါးတစ်ကောင်အတွက် နေကုန်နေခန်း နေပူပူကြီးထဲတွင် မမောနိုင် မပန်းနိုင် လမ်းဘေး ရေမြောင်းထဲတွင် ငါးပက်နေကြ သည်ကို မြင်ဖူး ပေလိမ့်မည်။ အဲလိုမြင်ရပြန်တော့လည်း စိတ်မကောင်း ဖြစ်မိပေသည်။ ငါးတစ်ပိဿာဖိုး ငွေပေး၍ ရော့ ဒီငွေယူသွား၊ ဈေးသွားဝယ် စားချည်၊ အဲဒီငါးကို မဖမ်းစားနဲ့တော့ ဟု ပြောလိုက်ချင်သည်။ သို့သော် ၎င်းတို့က ငါးဝယ်ဖို့ ငွေလည်း ယူချင် ယူလိမ့်မည်၊ သေချာသည်ကတော့ အိုင်ထဲက ငါးအားလည်း ဆက်လက်ဖမ်းဆီးပေလိမ့်မှာ သေချာပါသည်။

ငါးမွေးမြူရေး၊ ငါးဖမ်းဆီးရေး လုပ်ငန်းများသည် ဘာသာရေး အယူအဆအရ အကုသိုလ်အလုပ်ဟု ပြောကြပေမည်။ သို့သော် တစ်ဖက်ကလည်း ငါးရိက္ခာ ရှာဖွေ ဖြည့်ဆည်းပေးသည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပေသည်။

ပုံပြင်လေး တစ်ပုဒ် ကြားဖူးပါသည်။ သူငယ်ချင်းနှစ်ယောက် အကြာင်း ဖြစ်ပါသည်။ တစ်ယောက်က ဘာသာရေး လိုက်စား၍ တစ်ခြားတစ်ယောက်က တံငါအလုပ် လုပ်ကြလေသည်။ ဘာသာရေး လိုက်စားသည့် သူငယ်ချင်းက ငါးရှာစားသည့် သူငယ်ချင်းအား အကုသိုလ် အလုပ် လုပ်၍ စိတ်ပူမိပေသည်။ သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက် တစ်ယောက်အပေါ် တစ်ယောက် စိတ်ရောက် နေကြလေသည်။

တံငါသည် အလုပ် လုပ်သည့် သူငယ်ချင်းက ဘာသာရေး လိုက်စားသည့် သူငယ်ချင်းအား အားကျ၍ ဪ ငါ့ သူငယ်ချင်း ကောင်းလိုက်တာ၊ ကုသိုလ်တွေ ရနေပြီ ဆိုပြီး ဝမ်းသာတဲ့ စိတ်ဖြစ်ပေါ် လာလေသည်။ ၎င်းတို့ နှစ်ယောက် သေလွန်သောအခါ တစ်ယောက်က ကောင်းတဲ့ဘုံ ရောက်ပြီး၊ နောက်တစ်ယောက်က မကောင်းသည့် ဘုံသို့ ရောက်ကြကြောင်း သာဓက ကြားဖူးပါသည်။ မူကွဲ တစ်ခြားပုံစံ တစ်မျိုးလည်း ရှိသေးသည်။ (ဤကား စကားချပ် - လိုရင်း ပျောက်မှာစိုး၍ ဆက်ပါမည်။

ငါးဆိုသည်ကို တက္ကသိုလ် သက်ဝင်း၏ စာအုပ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ငါးလုပ်ငန်း စာအုပ်တို့၌ “ငါးဆိုတာ ရေ၌ ကျက်စား၍ ပါးဟက်ဖြင့် အသက်ရှူပြီးလျှင် အမြီးဖြင့် ကူးခတ် သွားလာ နေထိုင်ကြသော ကျောရိုးရှိ သတ္တဝါ ဖြစ်သည်” ဟု ဆိုထားလေသည်။

ငါးဆိုတာ - သတ္တဗေဒ အရ ငါးဆိုသည်မှာ သွေးအေး သတ္တဝါဖြစ်ပြီး၊ အကြေးခွံနှင့် ရေယက်များပါ၍ ရေထဲ၌ နေထိုင်သည့် ပါးဟက်ဖြင့် အသက်ရှူသော သတ္တဝါကို ခေါ်လေသည်။

၁၉၀၅ မြန်မာ့ ငါးလုပ်ငန်း ဥပဒေ (The Burma Fisheries Act, 1905) တွင် ငါးကို ဤကဲ့သို့ အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။
 “  fish ”   includes, besides other fish,  turtle,  estuary tortoises,  sea- slugs  (bêche-de-mer),  shell-fish  and  m other-of-pearl  shells:
ငါးဆိုတာက ရေ၌ရှိသော ငါးများအပြင် ပင်လယ်လိပ်၊ ရေချိုရေငန်တွင် နေထိုင်သော ကုန်းလိပ်များ၊ ပင်လယ်မျှော့များ (ပက်ကျိများ)၊ အခွံမာငါးများနှင့် ပုလဲထွက်သော ကမာများလည်း ပါဝင်ပေသည် ဟု ဆိုထားပါသည်။

ကျွန်တော်တို့ ငါးလုပ်ငန်း ဦးစီးဌာန အနေဖြင့် ငါးဆိုတာကို ဤသို့ အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆိုထားပါသည်။

“ငါးဆိုသည်မှာ - ဘဝတစ်လျှောက်လုံးတွင် သော်လည်းကောင်း၊ ဘဝတစ်စိတ် တစ်ပိုင်းတွင် သော်လည်းကောင်း ရေထဲ၌ နေထိုင်၊ ကျက်စား၊ ခိုအောင်း၊ ပေါက်ပွါး၊ ကြီးပြင်းသော ရေသတ္တဝါအားလုံး၊ ယင်းတို့၏ ဥများ၊ သားလောင်းများ၊ သားပေါက်ကောင်များ၊ မျိုးစေ့များကို ဆိုလိုပါသည်။ ယင်းစကားရပ်တွင် ရေတွင် ပေါက်ပွါးသည့် အပင်များနှင့် ယင်းတို့၏ အပင်ပေါက်များ၊ မျိုးစေ့များလည်း ပါဝင်သည်”
ဟု အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ထားပါသည်။

ကမ္ဘာပေါ်၌ အကြီးဆုံးငါးမှာ ဝေလငါးမန်းများ (Whale shark, Rhincodon typus) ဖြစ်ပြီး၊ (၆၅.၆) ပေ ထိရှိနိုင်ပြီး တန် (၄၀) ထိ ကြီးနိုင်ပေသည်။
ရေချိုတွင် တွေ့ရသော အကြီးဆုံး ငါးမျိုးမှာ စတာဂျင်ငါး (Sturgeon, Acipenseridae ) မျိုး ဖြစ်ပြီး အရှည် (၁၄) ပေခန့်နှင့် အလေးချိန် တစ်တန်ကျော်ထိ ရှိနိုင်လေသည်။
အသေးဆုံး ငါးမှာ (Paedocypris progenetica ) ဖြစ်ပြီး၊ အထီးသည် (၁၀.၃) မီလီမီတာထိ ရှည်၍ အမသည် (၇.၉) မီလီမီတာထိပဲ ရှိလေသည်။

ကျွန်တော်၏ ပဲခူးခရိုင်အတွင်း ကွင်းဆင်း လေ့လာမှုအရ (သားပေါက်မဟုတ်ပါ) မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသေးဆုံး ငါးမျိုးစိတ်မှာ ငါးဖျင်းသလက်ခေါက်ခေါ် ငါးမီးတောက်ခေါ် ငါးမီးလောင် (Badis spp ) များ ဖြစ်လေသည်။ 

ဤသို့ဆိုလျှင် ငါးဆိုတာ မည်သည်နည်း၊ ငါးကို မည်သို့ အဓိပ္ပါယ် ဖွင့်ဆို သနည်း ဆိုသည်ကို သိနိုင်ပါလိမ့်မည်ဟု မျှော်လင့်ရင်း …

ငါးဆိုသည်မှာ - ၂

ကျွန်တော်သည် ငါးနှင့် ပါတ်သက်၍ တတ်ကျွမ်းသည့် ပညာရှင် မဟုတ်ပါ။ ထို့အတူ ငါးအကြောင်းလည်း ကောင်းကောင်း မသိပါချေ။ သို့သော် ဝါသနာ ပါ၍ ငါးများ အကြောင်းကို လေ့လာမိပါသည်။

ငါးနှင့် ပါတ်သက်၍ သင်ကြားပြသပေးသော သင်ဆရာ၊ မြင်ဆရာ၊ ကြားဆရာ အားလုံးအား ဂါရဝတရား ရှေ့ထား၍ လက်ဆယ်ဖြာ ဦးထိပ် ပန်ဆင်ပါ၏။

ငါးအကြောင်း လေ့လာမည် ဆိုပါက အရမ်းကျယ်ပြန့် လွန်းပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကျွန်တော် လေ့လာမိ သလောက်သာ တင်ပြ ထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

၁။ ငါးသည် သွေးအေးသတ္တဝါ ဖြစ်လေသည်။ လူသားများကဲ့သို့ အပူချိန်ကို မထိန်းသိမ်း နိုင်ပေ။ ပတ်ဝန်းကျင် အပူချိန်ပေါ် လိုက်၍ ပြောင်းလဲ နေထိုင် ပေးရလေသည်။

၂။ မျိုးခွဲ ပညာရှင်ကြီးများ၏ အလိုအရ အဓိက ငါးအုပ်စုကြီး (၆) ခု ရှိလေသည်။
 (၁) ရေယက်ပါသောငါးများ (Ray-finned fish)
 (၂) ငါးမန်း၊ ငါးလိပ်ကျောက် ငါးများ(Sharks and Rays)
 (၃) အဆီဖုပါသော ငါးများ(Lobe-finned fish)
(၄) ရေနက်ပိုင်းနေငါးများ (Chimaeras – Ghost shark)
(၅) လမ်းပရေးများ (Lampreys – Stone licker)
(၆) (Hagfishes - Slime eels) ဆိုပြီး ရှိလေသည်။

၃။ ဖွဲ့စည်းမှုအပေါ် မူတည်ပြီး
- ကျောရိုးရှိငါး (Vertebrae)
- ကျောရိုးမဲ့ငါး (Invertebrae) ဆိုပြီး ရှိလေသည်။

၄။ နေထိုင်မှု အလေ့အထပေါ် မူတည်ပြီး
- ရေချိုငါး (Freshwater fish)
- ရေငန်ငါး (Marine fish)
- ရေချိုရေငန်စပ်ငါးများ (Brackishwater fish) ဆိုပြီး လည်းရှိပါသည်။

၅။ နေထိုင်မှု ရေအလွှာပေါ် မူတည်ပြီး ရေငန်ငါးခွဲခြားထားမှုက
- ရေပေါ်ငါး (Pelagic fish)
- ရေအောက်ငါး (Demarsal fish)
- ရေအောက်ကြမ်းပြင်နေငါးများ (Benthos, Botton dwellers) ဆိုပြီး ရှိလေသည်။

၆။ မွေးမြူသည့် ရေအလွှာပေါ် မူတည်ပြီး ရေချိုငါးခွဲခြားထားမှု က
- ရေပေါ်ငါး (Surface feeder)
- ရေလယ်ငါး (Column or mid feeder)
- ရေအောက်ငါး (Bottom feeder) ဟူ၍ရှိလေသည်။

၇။ အစာ စားသောက်မှု အလေ့အထအပေါ် မူတည်ပြီး
- အသီးအရွက်စားငါးများ (Herbivorous)
- အသားစားငါးများ (Carnivorous)
- အစုံစားငါးများ (Omnivorous) နှင့်
- အပုပ်အသိုး အဆွေးအမြေ့စားငါးများ (Scavenger) ဆိုပြီး ရှိပါသည်။

၈။ နောက်ထပ်လည်း ခွဲခြားထားသေးတာက
- အစာတစ်မျိုးတည်းပဲ စားသောငါးများ (Monopgagic fish)
- အစာကို ရွေးချယ်စားသော ငါးများ (Stenophagic fish)
- အစာအမျိုးမျိုးကို စားသောငါးများ (Euryphagic fish) ဆိုပြီးလည်း ရှိပါသည်။

၉။ ရေယက်များပါရှိမှု အပေါ်မူတည်ပြီး
- ရေယက်ပါငါးများ (Fin Fish)
- အခွံပါငါးများ (Shell fish) ဆိုပြီး ရှိသည်။

၁၀။ လိင်အင်္ဂါပါရှိမှု ပြောင်းလဲမှု အပေါ် မူတည်ပြီး
- လိင်္ဂါနှစ်မျိုးလုံ ပါရှိခြင်း (Hermaphrodite)
- အထီးမှ အမသို့ ပြောင်းလဲခြင်း (Protandrous) နှင့်
- အမမှ အထီးသို့ ပြောင်းလဲခြင်း (Protogynous) ဆိုပြီး ရှိပါသည်။
ဥပမာ - ကကတစ် (ငယ်အထီး - ကြီးအမ)
ကျောက်ငါး (ငယ်အမ - ကြီးအထီး)
၁၁။ ငါးများသားပေါက်သော အလေ့အထအပေါ် မူတည်ပြီး
- အကောင်လိုက်ပေါက်သော ငါးများ (Viviparous)
- ဥမှ ပေါက်သော ငါးများ (Oviparous)
- ကိုယ်တွင်း ဥ ဥ၍ အကောင်လိုက် ပေါက်သော ငါးများ(Ovoviviparous) ဆိုပြီးလည်း ရှိပါသည်။
ဥပမာ - အချို့ငါးမန်းများ၊ ငါးလိပ်ကျောက်များ၊ ငါးရှဉ့်များ (အကောင်လိုက် ပေါက်သည်)
ငါးမျိုးစိတ်အများစု (ဥချသားပေါက်ကြသည်)

၁၂။ ဥများ မျိုးအောင်မှုအပေါ် မူတည်ပြီး
- အတွင်းမျိုးအောင်ခြင်း (Internal Fertilization) နှင့်
- ပြင်ပမျိုးအောင်ခြင်း (External Fertilization) ဆိုပြီးလည်း ရှိပါသည်။

၁၃။ သားပေါက်ပွားမှု အပေါ်မူတည်ပြီး
- ဘဝတစ်လျှောက်လုံး တစ်ကြိမ်တစ်ခါပဲ ဥချသားပေါက်ခြင်း (Semelparous) နှင့်
- ဘဝတစ်လျှောက်လုံး အကြိမ်ကြိမ် ဥချသားပေါက်ခြင်း (Iteroparous) ဆိုပြီးလည်း ရှိပါသေးသည်။
ဥပမာ - ဆယ်လမွန်ငါးများ (ဘဝမှာ တစ်ကြိမ်ပဲ ဥချသားပေါက်ခွင့်ရကြသည်)
တခြားငါးမျိုးစိတ်များ (အကြိမ်ကြိမ်ဥချသားပေါက်ကြသည်)

၁၄။ ဥမှ ပေါက်ပွားပြီး အမိအဖ စောင့်ရှောက်မှု အပေါ်မူတည်၍
- အမိအဖ စောင့်ရှောက်သည့်ငါးများ (Biparental care)
- အမိစောင့်ရှောက်သည့်ငါးများ (maternal care)
- အဖစောင့်ရှောက်သည့်ငါးများ (Paternal care) ဆိုပြီးလည်း ရှိပါသေးသည်။
ဥပမာ - ငါးရံ့များ (အမိအဖ စောင့်ရှောက်)
တီလားပီးယားငါးများ (အမိက စောင့်ရှေက်)
ရေမြင်းများ၊ တချို့ ကျောက်ငါးများ (အထီးက စောင့်ရှောက်)

၁၅။ ဆယ့်နှစ်ရာသီနှင့် ဆိုင်တဲ့ ရာသီချိန်ခွင် မှာတော့
 မိန်ရာသီ (Pisces) အနေနှင့် ဖော်ပြထားလေသည်။

ညီညီထွန်း
ငါးဦးစီး

မှတ်ဥာဏ်ကောင်းလှသောမင်းသိင်္ခ၏စာဖတ်နည်း

၁၉၉၆ ခုနှစ်ခန့်ကဖြစ်ပါသည်။
စာရေးဆရာကြီး မောင်သာရသည်
ထိုစဉ်က ညညဆိုလျှင် သု၀ဏ္ဏရှိ
အဘမင်းသိင်္ခ၏ အိမ်မှာ လာပြီး အိပ်လေ့ရှိသည်။
အဲဒီတုန်းက ည ၈ နာရီလောက်ဆိုလျှင်
အဘက ၀တ္ထုတစ်ပုဒ်ကို ပြောပြလေ့ရှိရာ ... .. .
----------------------------
တစ်နေ့တွင်
အဘမင်းသိင်္ခနှင့် ကျွန်ုပ်တို့သည်
ပန်းဆိုးတန်းရှိ မနောမယဂျာနယ်တိုက်သို့ ရောက်ရှိနေကြလေသည်။

အဘက ဆရာကြီးရွှေဥဒေါင်း၏
စာအုပ်အဟောင်းတစ်အုပ်ကို သွားရှာခိုင်းသည်။

ထိုစဉ်က ပန်းဆိုးတန်းလမ်း အလယ်ဘလောက်တွင်
စာအုပ်အဟောင်းတန်းကြီးက မျက်စိတစ်ဆုံး
ရှိနေလေသည်။
စာအုပ်စျေးတွေကလည်း ကောင်းလိုက်သမှ
မိုးသို့ပျံနေတော့သည်။

အဘရှာခိုင်းလိုက်သောစာအုပ်က
အတော်ရှားရှားပါးပါးစာအုပ် ...၊
အတော့်ကို ခြေညောင်းချွေးပျံအောင် လိုက်ရှာရသည်။
တွေ့ပြန်တော့ စျေးက မိုးထိုးနေလေသည်။

ပုံမှန်စာအုပ်အသစ်တစ်အုပ်က ၃၀၀ ကျပ်ခန့်သာ
ရှိနေသောခေတ်တွင် ထိုစာအုပ်ဟောင်းက
၃၀၀၀ က်ပ္တဲ့ ...။

မတတ်နိုင် ...၊
အဘ အလွန်အရေးတကြီးလိုအပ်လွန်း၍သာ
အသည်းအသန် ရှာခိုင်းခြင်းဖြစ်မည်။
သို့ကြောင့် နှမျောတောတောဖြင့်ပင်
မျက်စိစုံမှိတ်၍ ထိုစာအုပ်ဟောင်းကို ၀ယ်ခဲ့ရလေသည်။

ပန်းဆိုးတန်းရှိ မနောမယတိုက်ကိုပြန်ရောက်တော့
အဘက စာပေမိတ်ဆွေတွေနှင့် စကားပြောနေကြသည်မှာ
တသောသော ...။

လူကြီးတွေ၏စကားဝိုင်းကြားမှာပင် ၀င်၍
ကျွန်ုပ်က ရှားရှားပါးပါး ခက်ခက်ခဲခဲ ရှာလာခဲ့ရသော
ဆရာကြီးရွှေဥဒေါင်း၏ စာအုပ်အဟောင်းကို ပြလိုက်သည်။

အဘက တစ်ချက်မျှ လှမ်းကြည့်ရုံသာကြည့်ပြီး

'' အဲဒီစာအုပ်ရဲ့ နောက်ဆုံးစာမျက်နှာကို လှန်လိုက်ကွာ ..."
ဟုပြောသဖြင့် ကျွန်ုပ်လည်း ထိုစာမျက်နှာကို လှန်လိုက်ရလေသည်။
အဘက -

'' ဤလောက၌ နက်နက်နောနောဒုက္ခကို ခံစားဖူးသူသာလျှင်
နက်နက်နောနောသုခကို ခံစားရနိုင်ပေလိမ့်မည် ..."
ဟုအဓိပ္ပါယ်ရသော စာတစ်ကြောင်းကို ပါးစပ်မှ ရွတ်ချလိုက်လေသည်။
ပြီးတော့ ...

'' အဲဒီအတိုင်း ဟုတ်ရဲ့လား ..."
ဟု မေးသည်။ ကျွန်ုပ်က တအံ့တသြဖြင့် -

'' ဟုတ်တယ်အဘ ...၊ အဲဒီအတိုင်းပါပဲ ..."
ဟု ပြန်ဖြေလိုက်လျှင် အဘက -

'' အေးအေး ....၊ ရပြီ။
အဲဒါလေး အမှတ်မှားနေမှာစိုးလို့၊ 
အဲဒါလေး သေချာချင်လို့ စာအုပ်ရှာခိုင်းလိုက်တာပါ။
ရပြီ ...ရပြီ ..." ဟုပြောကာ မိတ်ဆွေများနှင့်
စကားဝိုင်းကို ပြန်ဆက်လေနေလေတော့သည်။
ရှာခိုင်းလိုက်သော စာအုပ်ကိုမူ လက်ဖျားနှင့်ပင်
တို့ကြည့်မသွားခဲ့ပါတော့ချေ။ ကျွန်ုပ်မှာဖြင့်
ရှာလိုက်ရသည်မှာ ခြေတိုမတတ် ...။

တကယ်တမ်းမှာတော့ဖြင့် အဘသည်
ထိုစာအုပ်ကို ပြန်ဖတ်လို၍ ရှာခိုင်းခြင်းမဟုတ်မူဘဲ
သူ၏စာမူတစ်ခုထဲတွင်
အထက်ပါစာပိုဒ်လေးကို ကိုးကားထည့်ရေးလိုသောကြောင့်သာ
သေချာတိကျ သိရအောင်
ရှာခိုင်းလိုက်ခြင်း ဖြစ်လေသည်။
ပြီးတော့ ... သူ ငယ်စဉ်က ဖတ်ထားခဲ့သော
ထိုစာသားတွေကိုလည်း သူက ဒိုးဒိုးဒေါက်ဒေါက် အလွတ်ရနေသည်။ အံ့သြဖွယ်ကောင်းလှပါသော
မှတ်ဥာဏ်ပါတည်း ...။

ထိုသို့လျှင် အဘသည်
သူငယ်စဉ်က ဖတ်ရှုမှတ်သားခဲ့သော စာများကို
အလျှဉ်းသင့်တိုင်း နှုတ်တိုက်ရွတ်ပြလေ့ရှိသည်ကို
ကျွန်ုပ် မကြာမကြာ ကြုံဖူးလေသည်။

ကမ္ဘာကျော်ကဗျာစာဆိုကြီး အိုမာခယမ်၏
အချစ်ရယ် ဝိုင်တစ်ခွက်ရယ် ပေါင်မုန့်တစ်လုံးရယ်
ဟူသောကဗျာကို အင်္ဂလိပ်လို  အလွတ်ရွတ်ပြဖူးသည်။
ဆရာတော်ခင်ကြီးဖျော်၏ အင်္ဂဝိဇ္ဇာဋီကာကြီးအဖုံးနှင့် အတွင်းမှ စာပိုဒ်များကို အလွတ်ရွတ်ပြလေ့ရှိသည်။

ဆရာကြီးတင့်တယ်၏ ကမ္မဖလ၀တ္ထု၊ ဆရာကြီးပီမိုးနင်း၏
နေရီရီ၀တ္ထု၊ ဆရာကြီး သခင်ဘသောင်း၏ ပန်းသာမစာဥ၀တ္ထု၊
ဆရာကြီးပါရဂူ၏ သိဒ္ဓတ္ထ၀တ္ထုများကို အခန်းစဉ်အလိုက်
အသံနေအသံထားနှင့် ပြန်ပြောပြသည်များကို
ကျွန်ုပ်တို့ ထမင်းမေ့ဟင်းမေ့ဖြင့် တမေ့တမောကြီး
နားထောင်ခဲ့ကြရဖူးလေသည်။

--------------------------------------
(#မှတ်ချက်။   ။ ၁၉၉၆ ခုနှစ်ခန့်ကဖြစ်ပါသည်။
စာရေးဆရာကြီး မောင်သာရသည်
ထိုစဉ်က ညညဆိုလျှင် သု၀ဏ္ဏရှိ
အဘမင်းသိင်္ခ၏ အိမ်မှာ လာပြီး အိပ်လေ့ရှိသည်။
အဲဒီတုန်းက ည ၈ နာရီလောက်ဆိုလျှင်
အဘက ၀တ္ထုတစ်ပုဒ်ကို ပြောပြလေ့ရှိရာ
ကျွန်ုပ်တို့ကလေးများက အဘ၏ရှေ့တွင်
ထိုင်၍လည်းကောင်း၊ ရပ်၍လည်းကောင်း၊ တုံးလုံးလှဲ၍လည်းကောင်း
အဘပြောပြသမျှကို ဇာတ်ပွဲကြည့်သည့်ပမာ နားထောင်ကြရင်း
တဝါးဝါးတဟားဟား ရယ်လိုက်၊ တောက်ခေါက်လိုက်၊
လက်ခုပ်လက်ဝါးတီးလိုက်ဖြင့် ရှိခဲ့ကြဖူးပါသည်။
နေရီရီတို့၊ သိဒ္ဓတ္ထတို့၊ ကမ္မဖလတို့ဆိုသည့် ၀တ္ထုတွေက
တစ်ညတည်းနှင့်မပြီး ....၊ လေးငါးခြောက်ည တစ်ပတ် ပြောယူရလေသည်။

အဲဒီမှာ ဆရာကြီးမောင်သာရကလည်း
ည ၈ နာရီခန့်ဆိုလျှင်
လေးဘီးကားလေးတစ်စီးဖြင့် ရောက်လာတတ်ပြီး
ကျွန်ုပ်တို့ကလေးများနှင့်အတူ ဝိုင်း၍ထိုင်ကာ
အဘပြောပြသော ၀တ္ထုဇာတ်လမ်းကို နားထောင်လေတော့သည်။

နောက်နေ့မနက်ကျတော့
အပြင်သို့သွားခါနီးမှာ ဆရာကြီးမောင်သာရက -
''ဖိုးအောင်ထွန်းရေ ... ညက ၀တ္ထုကို မပြောနှင့်နဲ့ဦးနော် ...၊
ကိုယ်ပြန်လာမှပြော ..." ဟု
သူ့အသံသြသြကြီးနှင့် မှာလေတော့ရာ အဘက -

'' မဟုတ်တာပဲဆရာကြီးရယ် ...၊ ကျွန်တော်က
ကလေးတွေကို ပြောပြတာပါ။ အဲဒီစာအုပ်တွေက ဆရာ ဖတ်ဖူးပြီးသားတွေပါ ..."
ဟု အားတောင့်အားနာနှင့် ပြန်ပြောလေသည်။
ထိုအခါ ဆရာကြီးမောင်သာရ ပြန်ပြောလိုက်သည့် စကားမှာ -

'' ဖတ်ဖူးတာကတော့ ပြောမနေနဲ့ ဖိုးအောင်ထွန်းရေ ....၊
ဟိုဘက်တောင်လွန်နေဦးမယ်၊ ဒါပေမဲ့ ၀တ္ထုစာအုပ်တွေထဲမှာက
ကိုရင်ပြန်ပြောပြသလို ခြေဟန်လက်ဟန်တွေ
အသံနေအသံထားတွေ မပါဘူးလေဟာ၊ ကိုရင်ပြန်ပြောပြတော့
အဲဒါတွေက အရသာရှိနေတာဟ ..." ဟု ဖြစ်လေတော့သည်။
ဆရာကြီးမောင်သာရလို ဆရာရင့်မာကြီးတစ်ဦးက
အဘမင်းသိင်္ခ ပြန်ပြောသော ၀တ္ထုတွေကိ်ု
ကလေးတစ်ယောက်ပမာ ပူပူဆာဆာနှင့် နားထောင်ခဲ့ဖူးသည်ဆိုခြင်းကလည်း
အမှတ်တရကလေး တစ်ခုပါပေ ...။)

------------------------------------------------

တစ်ခါက မြေနီကုန်းက အရက်ဆိုင်အနီးမှာ
တုန်ချိချိအဘိုးကြီးတစ်ဦးနှင့်သူနှင့် မတော်တဆ စကားများကြသည်။
စကားများရင်း ထို တုန်ချိချိအဘိုးကြီးမှာ စာရေးဆရာကြီး တင့်တယ်ဖြစ်ကြောင်း သူသိသွားတော့ ပျာပျာသလဲဖြင့်

'' ကျွန် ... ကျွန်တော်က ဆရာ့ ပရိသတ်တစ်ဦးပါ ..." ဟု
တောင်းပန်လေတော့သည်။ အစက သူသည်
ထိုအဖိုးကြီးကို အပေါ်မှစီး၍ နင်ပဲငဆ ပြောနေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
ယခုတော့ အဘိုးကြီးက ခနဲ့ပြုံးပြုံး၍ -

'' ဒါမျိုးတွေ ရိုးနေပါပြီကွာ ...၊ စာရေးဆရာနဲ့တွေ့ရင်
ကျွန်တော်ကဖြင့် ကျွန်မကဖြင့် ဆရာ့ပရိသတ်ပါ ...
လို့ ပြောတတ်သူတွေချည်းပါပဲ ....။ ဒါမျိုး လာမရွှီးနဲ့ ...၊
အံတိုနေပြီကောင်လေးရေ ... " ဟုပြောပြောဆိုဆိုပင်
ဆရာတင့်တယ်ဆိုသော တုန်ချိချိအဘိုးအိုက
သူ၏ပါးစပ်ကိုဟ၍ အံသွားများကို လက်ညှိုးဖြင့်
ထိုးပြလေသည်။

ထိုအခါ အဘက -

'' ဆရာရေးတဲ့ ကမ္မဖလ ကို ကျွန်တော် အခန်းစဉ်အလိုက်
အလွတ်ရတယ်။ အချို့နေရာတွေမှာ လုံးစေ့ပတ်စေ့
သည်၏မလွဲ ရွတ်ပြနိုင်တယ် ... " ဟု ပြောလိုက်ပြန်လျှင်
ဆရာကြီးတင့်တယ်က အတန်ငယ် စဉ်းစားနေပြီးနောက် ...

'' အေးဟုတ်တယ်ကွ ....၊ ကမ္မဖလ ... ငါရေးခဲ့ဖူးတယ် ... "
ဟု ပြန်ပြောသည်။ ထိုသောအခါ အဘက ကမ္မဖလ၀တ္ထုအစပိုင်းကို
ပြောပြလိုက်သည်။

'' အေး .. .အေး ...၊ သူဌေးကြီးဦးနကီး ...၊ ဟုတ်တယ်ကွ ...၊ အင်း ... ဟုတ်ပါ့ဟုတ်ပါ့ ....၊ ဆက်ပြောစမ်းပါဦးကွ ..."

အဘလည်း ကမ္မဖလ၀တ္ထုကို အခန်းစဉ်အလိုက် ဆက်ပြောသည်။
တုန်ချိတုန်ချိအဘိုးအို ဆရာကြီးတင့်တယ်က ခေါင်းတညိတ်ညိတ်ဖြင့် နားထောင်ရင်း -
'' ဆက်ပြောပါဦးကွ၊ ဆက်ပြောပါဦးကွ ..." ဟု ထောက်ပေးလိုက်သည်မှာ မြေနီကုန်း အရက်ဆိုင်ကလေးဘေးက
ဘတ်စ်ကားမှတ်တိုင်အနီးတွင်
ကမ္မဖလကို ရေးခဲ့သောစာရေးဆရာကြီးနှင့်  ကမ္မဖလကို အလွတ်ရနေသော လူရွယ်တစ်ဦးတို့သည် ကမ္မဖလကို
ဇာတ်ကြောင်းပြန်ရင်း မိုးကြီးချုပ်ခဲ့ကြရဖူးပါလေသည်။

-----     --------------     -------

၁၉၈၈ အရေးတော်ပုံပြီးနောက် အဘသည်
အင်းစိန်တောရသို့ ဒုတိယအခေါက်
ရောက်ရပြန်လေသည်။ ထိုသောအခါတွင်လည်း
အဘပြောပြသော သိဒ္ဓတ္ထ၀တ္ထု၊ နေရီရီ၀တ္ထု၊ အိုမာခယမ်၏
အင်္ဂလိပ်ဗားရှင်းကဗျာစုများကို တမေ့တမောနားထောင်ခဲ့ကြရဖူးသူ
နိုင်ကျဉ်းများ ယခုတိုင် သက်ရှိထင်ရှား ရှိနေကြပါသေးသည်။

အဘမင်းသိင်္ခ၏ မှတ်ဥာဏ်က ထိုသို့လျှင်
အံ့အားသင့်ဖွယ်ရာ ...၊ အဘ၏ မှတ်ဥာဏ်သည်
အဘယ်ကြောင့် ထိုသို့ ကောင်းနေရပါလေသနည်း။
တစ်ခါတွင်မတော့ အကြောင်းတိုက်ဆိုင်ပြီး အဘက
သူ မှတ်ဥာဏ်ကောင်းရပုံ အကြောင်းရင်းကို
ဤသို့ ပြောပြခဲ့လေသည်။

(အခြားအလုပ်လေးရှိသးလို့ ခဏရပ်လိုက်ပါဦးမယ်ဗျာ ...ညနေ ဆက်ရေးပါမယ်ဗျာ ...)

'' ဒီလိုကွ ...တကယ်တော့ ငါက ထူးပြီး
မှတ်ဥာဏ်ကောင်းနေတာ မဟုတ်ပါဘူး၊ အားလုံးဟာ
မှတ်ဥာဏ်အရာမှာ မတိမ်းမယိမ်းတွေ ရှိကြမှာပါပဲ ...၊
ငါ တချို့စာတွေကို အလွတ်လိုလို ရနေတယ်ဆိုတာ
ငါ့ရဲ့ငယ်ဘ၀က ဆင်းရဲခဲ့လွန်းလို့ကွ ..."

''ဗျာ ... ဆင်းရဲလို့ မှတ်ဥာဏ်ကောင်းတာ ..."

'' ဒီလိုလေကွာ ...၊ ဆင်းရဲတော့
စာအုပ်တွေဘာတွေ ၀ယ်မဖတ်နိုင်ဘူးပေါ့ကွာ၊
အဲဒီတော့ သူငယ်ချင်းတွေမှာရှိတဲ့ စာအုပ်ကလေးတွေကို
ငှားဖတ်ရတာပေါ့ ...၊
စာအုပ်ငှားဖတ်ရတာကလည်း တစ်ခါတလေ
မျက်နှာအငယ်ရသားကလားကွ ...။
သူငယ်ချင်းတွေက ဘာမှ မပြောရင်တောင်
သူ့မိန်းမတို့၊ သူ့ကြီးဒေါ်တို့ဆိုတာမျိုးတွေက
စာအုပ်ငှားပြီးရင် မှတ်မှတ်ရရ ပြန်ပေးနော်တို့၊
ရိုရိုသေသေကိုင်တို့၊
ပြီးမှ ရွှေပျောက်သလိုလို ရူးသလိုလို မလုပ်နဲ့တို့ ...၊
ဘယ်နေ့ပြန်ပေးမှာလဲတို့ ...၊ ဖတ်ချင် ၀ယ်ဖတ်ပါလားတို့ ...၊
စသဖြင့် မျက်နှာငယ်ရတယ် သိမ်ငယ်ရတယ်ပေါ့ကွာ ...။
တစ်ခါတလေများ ဖတ်ရတာနဲ့တောင် မကာမိလောက်အောင်
အပြောအဆိုခံရတာမျိုးကွ ...၊

အဲဒီတော့ ငါ့ဘ၀က
ဒီစာအုပ်ကလေးကို တစ်ခါဖတ်ခွင့်ရဖို့အရေးတောင်
မနည်းကြီး ကြိုးစားရတာ၊ ဒီစာအုပ်ကို နောက်တစ်ခါ
ထပ်ပြီးဖတ်ခွင့်ရဖို့ဆိုတာက
ငါ့ဘ၀မှာ မသေချာဘူးလေကွာ ...၊

အဲဒီတော့ စာတစ်အုပ် ဖတ်ခွင့်ကြုံပြီဆိုတာနဲ့
ဘယ်လိုဖတ်ရသလဲဆိုတော့ ...

နံပါတ်တစ် - စာတစ်အုပ်ကို
သူလိုကိုယ်လိုပဲ အစအဆုံး ဖတ်လိုက်တယ်။

နံပါတ်နှစ် - အဲဒီစာအုပ်ထဲက
ကိုယ်ကြိုက်တဲ့အခန်းတွေ
အထူးပြု မှတ်သားရမယ့်အခန်းတွေကိုရွေးပြီး
ဒုတိယအခေါက် ပြန်ဖတ်တယ်။
(အဲဒီ အကြောင်းအရာတွေဟာ
ခေါင်းထဲ ရင်ထဲကို ပိုရောက်သွားပြီး
ပိုမှတ်မိသွားတာပေါ့)

နံပါတ်သုံး - ကိုယ်ကြိုက်တဲ့အထဲ၊
အထူးပြု မှတ်သားရမယ့်အထဲကမှ
ဒိုးဒိုးဒေါက်ဒေါက် နှုတ်တက်ရသင့်တဲ့စာမျိုးတွေကျတော့
ကျောင်းသား စာကျက်သလိုကိုပဲ ကျက်ပစ်လိုက်တယ် ...

အဲဒီတော့ ငါ့အနေနဲ့
ငါဖတ်ဖူးတဲ့စာအုပ်သာဖြစ်လို့ကတော့
အဲဒီစာအုပ်ထဲက အကြောင်းအရာတွေကို
အများသူငါမှတ်မိသလို မှတ်မိနေတဲ့အပြင်
ထူးထူးခြားခြားအခန်းတွေကို
ပိုပြီးအသေးစိပ် မှတ်မိနေတယ်။
လိုအပ်လာရင်
အချို့စာပိုဒ်တွေဆို
သည်၏မလွဲတောင် ပြန်ရွတ်ပြနိုင်တယ် ...။

ငါမှတ်ဥာဏ်ကောင်းတယ်ဆိုတာ
အဲဒီလိုပါကွာ ...၊ သူသူငါငါမှာရှိနေတဲ့ မှတ်ဥာဏ်ထဲမှာ
ငါ့ရဲ့ ဇွဲ ငါ့ရဲ့လုံ့လ၊ ငါ့ရဲ့ ဝီရိယ ပေါင်းထည့်လိုက်တာပါ ..."

အဘထံမှ ရလိုက်သောနည်းကလေးက
အထူးမှတ်သားဖွယ် ကောင်းလှပါသည်။ တန်ဖိုးကြီးလှပါတော့သည်။
အဘလောက် ဝီရိယ မစိုက်ထုတ်နိုင်စေကာမူ
စာဖတ်လေတိုင်း အဘ၏စကားကို ကြားယောင်မိကာ
အကျိုးထူးစေခဲ့သည်ကတော့ အမှန်ပင် ဖြစ်ပါတော့သည်။

--------     ----------------     ---------

ပြီးတော့ ... ရေးလက်စမို့ ဆက်ရေးလိုက်ပါဦးမည်။

'' အရမ်းခက်တဲ့စာတွေ၊
ကျက်ရခက်တဲ့စာတွေ၊ စာအရှည်ကြီးတွေဆိုရင်
ကျက်မနေနဲ့ ပုတီးစိပ်ပစ်လိုက်ကွ ...." တဲ့ ....၊
အဘ ပြောဖူးပါသေးသည်။

''ခင်ဗျာ ... စာကျက်ရခက်နေရင် ပုတီးစိပ်ရမယ် ...."

'' ဒီလိုကွ ... မင်းတို့ငါတို့
မြန်မာစာလည်းမဟုတ်၊ ကိုယ်လည်း လုံးစေ့ပတ်စေ့
နားမလည်တဲ့ ပါဠိစာတွေ၊ ဂါထာမန္တာန်တွေကို ဂျောင်းဂျောင်းပြေး
ရနေတာတွေ ရှိကြတယ်။ အချို့ ဘုရားရှိခိုးစာတွေ၊ ၈ါထာတော်ကြီးတွေ
ပရိတ်တော်ကြီးတွေဆိုရင် အရှည်ကြီးတွေကွ၊
ကျောင်းသား စာကျက်သလိုသာ ကျက်ရမယ်ဆိုရင်
ထိုင်ငိုချင်စိတ်ပေါက်သွားမယ်။
ဒါပေမယ့် နေ့နေ့ညည မကြာမကြာဆိုသလို
ရွတ်ပါဖတ်ပါများလာတော့
ကိုယ်တောင် ရမှန်းမသိဘဲ သည်၏မလွဲ
ရသွားတာလေကွာ ....၊
အဲဒီတော့ ...
စာအရှည်ကြီးတွေ ကျက်ရမှတ်ရမှာမျိုး
ကြုံလာရင် ....
ငါ ဒီစာကိုတော့ဖြင့် ရအောင်ကျက်လိုက်မယ်ဆိုပြီး
ကျက်တာထက်
၁၀၈ လုံးပုတီးနဲ့
၁၀၈ ခေါက်သာ ရွတ်ပစ်လိုက်စမ်းပါကွာ ...၊
ရမှန်းတောင်မသိလိုက်ဘဲနဲ့ ရနေတာကို
တွေ့ရပါလိမ့်မယ်တဲ့ဗျား ..."

ဤသည်မှာလည်း အဘမင်းသိင်္ခ ပြောပြသွားခဲ့ဖူးသော
စာကျက်နည်းကလေးတစ်ခု ဖြစ်ပါတော့သည်။
မိမိတို့ အခြေအနေနှင့် ဆက်စပ်ပေါင်းကူး အသုံးချလျက်
အသုံးတည့်တော်မူကြပါစေကုန်သတည်း။    ။

သဗ္ဗေဓမ္မာ
ဇင်ယော်နီ
၂၀၁၉ စက်တင်ဘာ ၇

စမတ်ကျတဲ့လူ

စားတဲ့ သောက်တဲ့အခါမှာ အလွန်အကျွံ မဖြစ်စေဘဲ မျှမျှတတ စားသောက်တက်တဲ့ အရည်အချင်း၊ လူတွေနဲ့ ပြောဆိုဆက်ဆံရာမှာ အကျိုးမရှိတဲ့ စကားမျိုးတွေကို မပြောဘဲ ရှောင်ကြဉ်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်း၊ ပစ္စည်းအသုံးအဆောင်တွေကို သူ့နေရာနဲ့သူ စနစ်တကျထားတက်တဲ့၊ ဘာပဲလုပ်လုပ် စနစ်တကျလုပ်တဲ့ အရည်အသွေး၊ လုပ်သင့် လုပ်ထိုက်တာကို လုပ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တက်တဲ့၊ ဆုံးဖြတ်ပြီးရင် တကယ်လက်တွေ့ လုပ်တက်တဲ့ အရည်အချင်း၊ ရိုးသားစွာနဲ့ လူတွေကို ဆက်ဆံတက်တဲ့ အရည်အချင်း၊ အသေးအဖွဲ ကိစ္စကလေးတွေလောက်နဲ့ စိတ်လှုပ်ရှားမှု မဖြစ်တက်ဘဲ အေးဆေးတည်ငြိမ်စွာ စိတ်ကိုထားနိုင်တဲ့ အရည်အချင်း၊ မိမိကိုယ် မိမိ နှိမ်ချတက်တဲ့ အရည်အချင်းစတဲ့ အရည်အချင်း တွေ ပါတာကို တွေ့ရတယ်။

#အနေခက်အောင်ကူညီကြသူများ(နှစ်လိုဖွယ်ကောင်းတဲ့သူ)

အမေရိကန်နိုင်ငံသမိုင်းမှာ အင်မတန် ကျော်ကြားတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားကြီး ဘင်ဂျမင် ဖရင်ကလင် Benjamin Franklin (1706-1790) ရဲ့ ကိုယ်ရေးအတ္ထုပ္ပတ္တိမှာ သူလိုလားတဲ့ အရည်အချင်း  ဖော်ပြထားတာတွေပါ

How to Hold Your Breath Longer Underwater

Swimming can be more fun, if you know how to breathe well underwater. 
Though, it might seem easy to just hold your breath for a while, there are special methods that can help 
you do it longer and more comfortably. And, the best thing about it, this practice doesn’t take long.

Bright Side loves discovering new techniques for our readers, and this time we can’t wait to present
 you with these pro tips. Breath-taking, for sure!

Predict your potential.

To start with, let’s check your current ability to hold your breath. First, get a timer. Next, you
 need to sit on a chair or lie in your bed. Breathe slowly for 2 minutes, at your normal pace.
 Then take a deep breath
 in and exhale much as you can. Then hold your breath and simultaneously start the timer.

When you can’t manage to hold it anymore — breathe in and let yourself recover.

Check your results:

• If you are able to hold your breath for one minute or less — after the training, you 
• will be able to hold it for about 3 minutes.

• If you are able to hold your breath for at least one minute and 30 seconds — after the training, 
• you will be able to hold it for about 4 minutes.

• If you are able to hold your breath for 2+ min - after the training, you will be able to hold it 
• for about 5 minutes.
  
  So, the more you can now, the more you will be able to hold it in the future

Relaxation is the key.

The most important part of training to increase your breathing skills underwater is relaxation.
 You need to completely relax your mind, your breath, and your muscles. Tensed muscles will 
use up your oxygen and make you hold your breath for a shorter time. You should be calm,
 with no stress or nervousness. Only this will help you to achieve the best results.

Simple steps

The main training is very simple and can be done anywhere, anytime.

• Sit down, relax, and take 3 breaths.

• First, inhale air into 75% of your lungs.

• Then exhale everything you can.

• Inhale again, fill your lungs 100% — as much as you can.

• Hold for as long as possible.

Before going underwater

Before you decide to swim and hold your breath underwater, you need to warm up your lungs.

• Get into a relaxed position.

• Breathe normally for about 2 minutes and then hold it until you feel a bit uncomfortable.

• Then let it go and breathe normally for another 2 minutes.

• Repeat 3 times.

Some helpful tips:

• If you lie still on top of the water, you will be able to hold your breath for much longer than
•  if you start actively swimming.

• The closer you are to the surface, the easier it is to hold your breath. As you go deeper down
•  into the water, you might find it difficult to hold it for a long time.

• Make sure you don’t eat anything 2-3 hours before you plan to hold your breath. Especially
•  if you decide to practice underwater. When your body is digesting, it uses up some of the
•  oxygen that you need.

How often do you go to a swimming pool? Do you enjoy competitive swimming? 
Maybe you have your own tips for swimmers? Let’s share them in the comment section!

• 
  

At,On,In (Time) သုံးစွဲပုံ

ငါးမုတ်များအကြောင်းလေ့လာတင်ပြခြင်း

ငါးမုတ်ဖြူPampus argenteus
Phylum Chordata
Class.    Actinopterygii
Order.     Scobriformes
Family.   Stromateidae
Species. Pampus argentenus
Common name.silver pomfret

ငါးမုတ်မဲ Pampus chinensis
Phylum Chordata
Class.   Actinopterygii
Order.    Perciformes
Family.  Stromateidae
Species.  Pampus chinensis
Common name.  Chinese silver pomfret

ငါးမုတ်ဖြူနှင့်ပတ်သက်၍

ယင်းငါးသည်ကမ်းနီးတွင်ကျက်စားနေနိုင်သောငါးမျိုးစေ့ဖြစ်သည်။ရွံနွံထူသောပင်လယ်ကြမ်းပြင်တွင်အုပ်စုလိုက်နေထိုင်ပါသည်။အကောင်မျှောလေးများကိုစားသောက်လေ့ရှိသည်။အရေးပါသောစျေးကွက်ဝင်ငါးမျိုးစေ့ဖြစ်သည်။ဒေသတွင်းစျေးကွက်တွင်လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်ရောင်းချခြင်းဖြင့်စီးပွားရေးအရအရေးပါသည်။ဖမ်းယူရရှိနိုင်သောငါးဖမ်းကိရိယာမှာအောက်ခြေတွင်အသုံးပြုသောဒရွတ်ဆွဲပိုက်ဖြစ်ပါသည်။ငါးမုတ်ဖြူ၏ကိုယ်ထည်သည်ခိုင်မာသည့်ပုံစံဖြစ်ပြီးဘေးတိုက်အလွန်ပြားပြီးဘဲဥပုံစံရှိပါသည်။
ပါးဟက်မရှိပါ။ဆုတ်ယုတ်နေသောပါးဟက်ဖုံးရှိပြီးပါးဟက်အက်ကွဲကြောင်းသည်ကိုယ်ထည်ဘေးထက်တွင်ရှိပါသည်။ပါးဟက်အဖုံးသည်ဘေးဖက်တွင်ရှိပြီးမြင့်မားသောကိုယ်ထည်နှင့်ဆက်သွားပါသည်။ကျောရေယက်နှင့်အမြီးရေယက်သည်အနည်းငယ်ရှေ့ရောက်နေပါသည်။အမြီးရေယက်သည်ခရင်းခွပုံစံထင်ရှားစွာရှိနေပါသည်။အမြီး၏အောက်အဝိုက်သည်အပေါ်အဝိုက်ထက်အနည်းငယ်ပိုကြီးပါသည်။ကျောဖက်အရောင်သည်မီးခိုးရောင်ဖြစ်ပြီးဝမ်းဖက်သည်ငွေရောင်ဖြစ်သည်။အဖြူရောင်အစက်သေးများသည်ကိုယ်ပေါ်တွင်ပါရှိပါသည်။ရေယက်များသည်အဝါရောင်ဖျော့ဖျော့ပါရှိသည်။အများဆုံးကိုယ်ထည်အရှည်သည်60cmတွေ့ရပြီးအများဆုံးတွေ့ရသောအလျားသည်30cmဖြစ်ပါသည်။ငါးမုတ်ဖြူကိုလတ်ဆတ်စွာကြော်စားခြင်းချက်စားခြင်းဖြင့်ပရိုတင်းဓာတ်ပြည့်ဝစွာရရှိပြီးကျန်းမာရေးကောင်း၍ဥာဏ်ရည်ဖွံဖြိုးစေပါသည်။

ငါးမုတ်မဲပတ်သက်၍

ရေငန်နှင့်ရေချိုရေငန်စပ်နေရာများတွင်တွေ့ရှိရပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင်အင်ဒိုပစိဖိတ်ဒေသနှင့်ဂျပန်နိုင်ငံမြောက်ပိုင်းဒေသတို့တွင်လည်းတွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ရာသီအလိုက်တွေ့ရှိရပါသည်။မြစ်ဝကျယ်များတွင်လည်းဝင်ရောက်သွားလာ‌ နေထိုင်ပါသည်။ငါးမုတ်ဖြူကဲ့သို့ငါးမုတ်မဲ၏နေထိုင်မူ့အလေ့အထနှင့်စားသောက်မူ့ပုံစံဆင်တူပါသည်။အကြီးမားဆုံးသောအရွယ်အစားမှာ40cmဖြစ်ပြီးအများဆုံးအရွယ်အစားမှာ20cmဖြစ်ပါသည်။ကိုယ်ထည်ကိုcycloidအမျိုးအစားအရွယ်သေးသေးဖြင့်ဖုံးထားပါသည်။အာရုံခံနိုင်သောlateral lineသည်မြင့်မားသည့်ပုံစံဖြစ်ပါသည်။ငါးမုတ်ဖြူနှင့်ငါးမုတ်မဲသည်စျေးကွက်ဝင်အမျိုးအစားဖြစ်ပြီးငါးခြောက်အဖြစ်လည်းကောင်းငါးခုတ်သားအဖြစ်လည်းကောင်းစားသုံးသူများကိုproteinအပြည့်အဝရရှိပါသည်။
သိုဖြစ်၍ဗဟုသုတအဖြစ်မျှဝေအပ်ပါသည်။

ato.dof

ငါးရွှေငါးနှင့်ပတ်သက်၍လေ့လာတင်ပြခြင်း

Congresox  talabon(ငါးရွှေ)
မျိုးပေါင်းစုကျောရ်ိုးရှိ (chordata)
မျိုးပေါင်း အရိုးမာငါးအုပ်စု(Actinoptergii)
မျိုးစဥ်(Angulliformes)ငါးရှဥ့်ပုံစံရှိပြီးမျိုးရင်းMuraenesocidaeနှုတ်သီးရှည်သည့်ငါးအမျိုးအစားဖြစ်ပါသည်။
Congresox  talabonသည်အများခေါ်နာမည်မှာ(The yellow pike conger)ဖြစ်သည်။၎င်းငါးအမည်ပေးခဲ့သူမှာCuvierဖြစ်ပြီး1829တွင်စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။

ငါးရွှေသည်အပူပိုင်းဒေသရှိငါးရှဥ့်ဖြစ်ပြီးရေငန်၊နှင့်ရေချိုရေငန်စပ်ဒေသမြစ်ဝကျယ်နေရာများတွင်တွေ့ရှိရပါသည်။ငါးရွှေက်ိုအနောက်အင်ဒို၊ပစိဖိတ်ဒေသအပါအဝင်သီရိလင်ကာ၊ဘင်ဂလားပင်လယ်အော်နှင့်အင်ဒိုနီးရှားဒေသများပါဝင်ပါသည်။

ထိုငါး‌ ရွှေငါးသည်ရေနက်100mတွင်တွင်းတူးနေထိုင်‌ လေ့ရှိပါသည်။ကမ်းခြေဒေသနှင့်ရေချိုဒေသများတွင်နေထိုင်ပြီးညထွက်ပုံစံအဖြစ်တွေ့ရပါသည်။

အထီးကိုအရှည်ဆုံးအနေဖြင်80cmအထိတွေ့ရပြီးအမကိုအရှည်ဆုံးအနေဖြင့်50cmအထိတွေ့ရပါသည်။

Morphologyရုပ်သွင်ပြင်အရကြည့်လျှင်ကျောဆူးတောင်အမာနှင့်၊စအိုဆူးတောင်အမာ၊မရှိပါ။ဆူး‌ တောင့ပျော့သာဖြစ်ပြီးကျောရိုးဆစ်မှာ143မှ149ဆစ်အထိရှိပါသည်။ပါးစပ်သည်အလွန်ကြီးမားပါသည်။အပေါ်မေးရိုးသည်မျက်လုံးအောက်မှစတင်ဖြစ်ပေါ်ပြီးအလွန်ခိုင်ခံ့မှု့ရှိပါသည်။
ရင်ရေယက်သည်ဦးခေါင်း၏သုံးပုံတစ်ပုံခန့်ဖြစ်ပါသည်။အာရုံခံမူ့ကိုလက်ဆင့်ကမ်းပေးနိုင်သောLateral line poresသည်ရှေ့ဦးခေါင်းအစပ်မှစအို၊မရောက်ခင်အထိ41ခုမှ 42ထိရှိပါသည်။
ကျောရေယက်ဖြာထွက်မူသည်70မှ73ခုထိ ဖြစ်ပါသည်။
ပတ်ဝန်းကျင်နေသည့်အလေ့အထအရကမ်းခြေဒေသများတွင်တွေ့ရပါသည်။ပင်လယ်အောက်ခြေရှိငါးများနှင့်ပုဇွန်များ၊ဂဏန်းများကိုစားသုံးပါသည်။
စျေးကွက်၌ရောင်းဝယ်ရေးတွင်လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်ရောင်းဝယ်ခြင်းဖြင့်စျေးကွက်ဝင်ငါးအဖြစ်တွေ့ရပါသည်။

ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်မှအလွန်နက်သောdemersalရေအလွှာတွင်နေထိုင်နိုင်ပါသည်။
ငါးရွှေသည်အလွန်အသားပေါများသောကြောင့်မုန့်ဟင်းခါးချက်စားနိုင်ခြင်း၊ငါးမွှေအဖြစ်စားနိုင်ခြင်း၊ငါးစုတ်လုံးအနေဖြင့်ကြော်စားနိုင်ပါသည်။ပရိုတင်းဓာတ်ပေါများစွာရရှိပြီးရောင်းဝယ်ရာတွင်စျေးကွက်ဝင်သောပင်လယ်ငါးအမျိုးအစားဖြစ်ပါကြောင်းတင်ပြအပ်ပါသည်။

ato.dof